Liszajec zakaźny - jakie są przyczyny, objawy i jak leczyć u dorosłych i dzieci?

Czym jest liszajec zakaźny i jak powstaje?

Na forach dla rodziców często pada pytanie: Liszajec zakaźny - co to takiego? Otóż to powierzchowna, bakteryjna infekcja skóry wywoływana głównie przez Staphylococcus aureus (gronkowiec złocisty), a rzadziej przez Streptococcus pyogenes (paciorkowiec β-hemolizujący grupy A). Bakterie mogą zakażać zdrową skórę albo nadkażać zmiany istniejące wcześniej, takie jak wyprysk, ukąszenia owadów, świerzb czy nadżerki po drapaniu.

Mechanizm choroby polega na tym, że bakterie dostają się do powierzchownych warstw naskórka przez mikrourazy, otarcia lub zmiany chorobowe, takie jak egzema czy ślady po ukąszeniach owadów. Tam intensywnie się namnażają, wywołując miejscową reakcję zapalną prowadzącą do powstania zaczerwienienia, pęcherzyków z płynem surowiczym, a następnie charakterystycznych strupów.

Liszajec zakaźny szerzy się niezwykle łatwo – wystarczy bezpośredni kontakt skóry osoby chorej z osobą zdrową, nawet przez krótki uścisk dłoni. Równie istotne są drogi pośrednie: zakażone ręczniki, zabawki, przybory kuchenne, wspólna pościel czy odzież. Dodatkowym źródłem problemu jest nosicielstwo – bakterie mogą bytować w jamie nosowej lub w okolicach krocza bez wywoływania objawów, a następnie przenosić się na skórę i powodować nawroty infekcji, zarówno u tej samej osoby, jak i u osób z bliskiego otoczenia.

Umów Wizytę Dermatolog Standard

Umów Wizytę Dermatolog Dziecięcy Standard

Jak wygląda liszajec zakaźny?

Liszajec zakaźny w klasycznej postaci rozpoczyna się od niewielkich zaczerwienionych plamek lub grudek, które szybko przechodzą w pęcherzyki wypełnione treścią surowiczo-ropną. Pęcherzyki pękają, a w ich miejscu pojawia się charakterystyczny miodowożółty strup. Zmiany mogą być wilgotne, swędzące i bolesne.

Proces gojenia trwa zwykle kilkanaście dni. Strupy odpadają samoistnie, a pod nimi widoczny jest rumień, który z czasem blednie. W typowych przypadkach nie dochodzi do powstawania blizn, ale u osób ze skłonnością do drapania mogą pojawić się przeczosy, wtórne infekcje i zaburzenia pigmentacji skóry.

Jakie rodzaje liszajca zakaźnego wyróżniamy?

Wyróżniamy dwie podstawowe formy choroby:

• liszajec niepęcherzowy – najczęstsza postać, wywoływana przez gronkowce, paciorkowce lub oba rodzaje bakterii jednocześnie. Charakteryzuje się strupami o złotożółtym zabarwieniu, najczęściej w okolicy twarzy i kończyn. Zmiany są swędzące, mogą powodować dyskomfort, ale goją się bez blizn.
 • liszajec pęcherzowy – rzadsza postać, typowa dla dzieci. Za jej rozwój odpowiadają szczepy S. aureus wytwarzające toksyny złuszczające. Tworzą się wiotkie, cienkościenne pęcherze wypełnione mętnym płynem, które pękają i pozostawiają nadżerki z kołnierzykowatym złuszczaniem naskórka.

Obie postacie są zakaźne i mogą występować pojedynczo lub wieloogniskowo.

Umów Wizytę Dermatolog Standard

Umów Wizytę Dermatolog Dziecięcy Standard

W jaki sposób dochodzi do zakażenia liszajcem zakaźnym?

Liszajec zakaźny przyczyny to przede wszystkim obecność bakterii na skórze i sprzyjające okoliczności. Zakażenie szerzy się przez:

• bezpośredni kontakt skóry chorego z osobą zdrową,
• wspólne korzystanie z ręczników, pościeli, zabawek, naczyń,
• drapanie zmian skórnych i przenoszenie bakterii na inne okolice ciała.

Czynniki zwiększające ryzyko to wysoka temperatura otoczenia, duża wilgotność powietrza, niewystarczająca higiena, a także przebywanie w skupiskach ludzi.

Liszajec zakaźny jak długo zaraża? Pacjent jest zakaźny do momentu zagojenia się zmian lub do 48 godzin po rozpoczęciu skutecznej antybiotykoterapii. Z tego powodu dzieci nie powinny uczęszczać do szkoły czy przedszkola, a dorośli do pracy, dopóki infekcja nie zostanie opanowana.

Jakie są główne objawy liszajca zakaźnego?

Liszajec zakaźny - objawy obejmują:

• miejscowe – świąd, pieczenie, zaczerwienienie, bolesność, sączenie się treści surowiczo-ropnej, charakterystyczne miodowo-żółte strupy,
  ogólne – u dzieci czasami gorączka, powiększenie węzłów chłonnych, uczucie osłabienia.

Przebieg choroby zależy od wieku i odporności pacjenta. U dzieci zmiany szerzą się szybciej, częściej występują objawy ogólne. U dorosłych zwykle ograniczają się do miejscowych ognisk, choć także mogą nawracać.

W przypadku wystąpienia opisanych objawów pomocna jest szybka konsultacja dermatologiczna. Aby skonsultować się z dermatologiem online:

1. wejdź na stronę główną naszego serwisu med-24.com.pl i wybierz zakładkę „lekarze specjaliści”,
2. z listy dostępnych specjalizacji wskaż dermatologa,
3. wybierz dogodny termin oraz formę kontaktu – czat, wideorozmowę albo konsultację telefoniczną,
4. zaloguj się na swoje konto lub załóż je, jeśli korzystasz z naszej platformy po raz pierwszy,
5. dokonaj płatności online, co potwierdzi rezerwację,
6. w wybranym terminie skontaktujesz się ze specjalistą bez potrzeby instalowania dodatkowych aplikacji.

W trakcie e-wizyty dermatolog oceni zmiany skórne na podstawie wywiadu i przesłanych zdjęć, udzieli zaleceń, a w razie potrzeby wystawi e-receptę lub skierowanie na badania. Dzięki temu zyskujesz szybki dostęp do specjalisty, bez konieczności wychodzenia z domu i czekania w kolejce.

Umów Wizytę Dermatolog Standard

Umów Wizytę Dermatolog Dziecięcy Standard

W których miejscach na ciele najczęściej występuje liszajec zakaźny?

Najbardziej typowe lokalizacje to:

• liszajec zakaźny na twarzy – w okolicy nosa i ust,
• kończyny górne i dolne, szczególnie miejsca z otarciami i zadrapaniami,
• okolice pośladków i narządów płciowych,
• owłosiona skóra głowy (rzadziej).

Na twarzy zmiany są szczególnie uciążliwe, bo widoczne i łatwo rozsiewają się podczas drapania. U dzieci liszajec częściej lokalizuje się właśnie w tej okolicy, natomiast u dorosłych częściej na kończynach.

Kto częściej choruje na liszajec zakaźny - dorośli czy dzieci?

Liszajec zakaźny u dzieci występuje zdecydowanie częściej niż u dorosłych. Wynika to z kilku czynników:

• niedojrzały układ odpornościowy,
• częstszy kontakt z rówieśnikami i łatwe przenoszenie bakterii w skupiskach,
• tendencja do drapania zmian i gorsza kontrola higieny.

Dorośli chorują rzadziej, zwykle wtedy, gdy występują czynniki ryzyka: przewlekłe choroby skóry (atopowe zapalenie skóry, świerzb), cukrzyca, obniżona odporność.

Umów Wizytę Dermatolog Standard

Umów Wizytę Dermatolog Dziecięcy Standard

Jak leczyć liszajec zakaźny?

Liszajec zakaźny leczenie zależy od rozległości i ciężkości zmian:

• w postaciach ograniczonych stosuje się miejscowe preparaty odkażające lub antybiotyki miejscowe (kwas fusydowy, mupirocyna),
• w przypadku rozległych zmian, postaci pęcherzowej lub objawów ogólnych konieczne jest leczenie antybiotykami doustnymi (np. cefadroksyl, kloksacylina, erytromycyna, klindamycyna).

U niektórych osób liszajec zakaźny ma tendencję do nawracania, czyli pojawia się ponownie nawet po skutecznym leczeniu. Jednym z powodów bywa to, że bakterie wywołujące infekcję „ukrywają się” w jamie nosowej, gdzie nie dają żadnych objawów, ale z tego miejsca mogą łatwo wracać na skórę.

Dlatego lekarz może zlecić badanie w kierunku nosicielstwa bakterii w nosie. Polega ono na pobraniu wymazu i sprawdzeniu, czy znajdują się tam gronkowce lub paciorkowce.

Jeśli wynik jest dodatni, stosuje się tzw. eradykację, czyli kurację mającą na celu usunięcie bakterii z nosa. Zwykle polega ona na miejscowym stosowaniu specjalnej maści antybiotykowej w nozdrzach przez kilka dni. Dzięki temu zmniejsza się ryzyko, że choroba będzie nawracać.

W każdym przypadku niezbędne są:

• rygorystyczna higiena – mycie rąk, unikanie drapania, osobne ręczniki,
• izolacja od kontaktu z innymi do czasu wyleczenia,
• kontrola chorób skóry predysponujących do infekcji np. regularne konsultacje online z dermatologiem.

Nieleczony liszajec może prowadzić do powikłań, takich jak zapalenie tkanki podskórnej, a rzadziej kłębuszkowe zapalenie nerek.

Jeśli podejrzewasz u siebie lub dziecka liszajec, nie zwlekaj z kontaktem ze specjalistą. W Med24 możesz skorzystać z konsultacji dermatologa online – szybko uzyskasz diagnozę, zalecenia oraz e-receptę na skuteczne leki bez konieczności wizyty stacjonarnej, o ile lekarz stwierdzi, że farmakoterapia jest niezbędna. 

Umów Wizytę Dermatolog Standard

Umów Wizytę Dermatolog Dziecięcy Standard

FAQ

Czy liszajec jest groźny?
Zwykle ma łagodny przebieg, ale nieleczony może się szerzyć i prowadzić do powikłań, dlatego zawsze wymaga oceny lekarskiej.

Czy liszajec jest opryszczką?
Nie, choć zmiany mogą wyglądać podobnie. Liszajec to infekcja bakteryjna, a opryszczka ma podłoże wirusowe.

Czym smarować liszajec zakaźny?
Najczęściej stosuje się antybiotyki miejscowe przepisane przez lekarza. W łagodnych postaciach pomocne bywają także środki odkażające.

Czy można wychodzić na dwór, gdy ma się liszajca zakaźnego?
Tak, ale pacjent powinien unikać kontaktu z innymi i stosować zasady higieny. Dzieci mogą wrócić do szkoły lub przedszkola dopiero po całkowitym wyleczeniu lub po 48 godzinach od rozpoczęcia antybiotykoterapii.