Antykoncepcja hormonalna - wszystko, co powinnaś o niej wiedzieć

Antykoncepcja hormonalna to jedna z najskuteczniejszych metod zapobiegania ciąży.
Na rynku jest szeroki wybór preparatów. Dowiedz się więcej o każdym rodzaju antykoncepcji hormonalnej i dobierz ją indywidualnie do swoich potrzeb oraz wymagań.

Umów e-wizytę

Spis treści:

1. Jak działa antykoncepcja hormonalna?
2. Metody antykoncepcji hormonalnej
3. Skuteczność antykoncepcji hormonalnej
4. Kiedy zaczyna działać antykoncepcja hormonalna?
5. Jakie są korzyści stosowania antykoncepcji hormonalnej?
6. Jakie są przeciwwskazania do stosowania antykoncepcji hormonalnej?
7. Co może osłabić działanie tabletek antykoncepcyjnych?
8. Skutki uboczne antykoncepcji hormonalnej
9. Antykoncepcja hormonalna - jaką metodę wybrać?

Jak działa antykoncepcja hormonalna?

Antykoncepcja hormonalna polega na dostarczaniu do organizmu sztucznych hormonów (z grupy estrogenów oraz progestagenów), które działają podobnie, jak kobiece hormony płciowe.
Ich zadaniem jest hamowanie naturalnych hormonów organizmu, aby na kilka sposobów zapobiegać ciąży:

• zatrzymanie lub zmniejszenie owulacji (uwolnienia komórki jajowej z jajnika)
• zagęszczanie śluzu szyjkowego, zapobiegające przedostawaniu się plemników do macicy
• rozrzedzenie wyściółki macicy, aby zapłodniona komórka jajowa była mniej podatna
  na przyczepienie

Metody antykoncepcji hormonalnej

1. Tabletki dwuskładnikowe

Tabletki dwuskładnikowe zawierają progestagen oraz estrogen. Hamują owulację, zagęszczają śluz oraz uniemożliwiają dojrzewanie pęcherzyka Graafa i powstanie komórki jajowej. Przyjmuje się je przez 21 dni, a następnie robi się 7 dni przerwy, podczas których powinno wystąpić krwawienie. Ze względu na inny skład stężenia hormonów, tabletki dwuskładnikowe dzielą się na:

• jednofazowe  - każda z 21 tabletek ma taki sam skład
• dwufazowe - zawierają dwa rodzaje tabletek, z różną zawartością hormonów
• trójfazowe - zawierają trzy rodzaje tabletek, które naśladują naturalny cykl miesięczny.

Tabletki dwuskładnikowe najczęściej są polecane nieródkom oraz kobietom w okresie okołomenopauzalnym, oraz tym, które źle reagują na inne rodzaje tabletek antykoncepcyjnych.

2. Tabletki jednoskładnikowe

Tabletki jednoskładnikowe, nazywane również minipigułkami, zawierają jedynie progestagen.
Ich działanie polega na zwiększeniu gęstości i lepkości śluzu, co powoduje nieprzepuszczalność plemników. Środki jednoskładnikowe przyjmuje się przez 28 dni. W przeciwieństwie do tabletek dwuskładnikowych, preparaty jednoskładnikowe wymagają większej dokładności i sumienności w trakcie ich stosowania. Należy przyjmować je codziennie, o stałej porze dnia.

3. Plastry antykoncepcyjne

Plastry zawierają syntetyczne żeńskie hormony, które przenikają do organizmu przez skórę (metoda transdermalna). Ich działanie polega na hamowaniu owulacji, zwiększaniu gęstości śluzu szyjkowego oraz zmianie błony śluzowej macicy. W ciągu jednego cyklu należy zastosować 3 plastry: w 1, 8 oraz 15 dniu. Po odklejeniu ostatniego, zalecana jest siedmiodniowa przerwa, podczas której wystąpi krwawienie.

4. Pierścień dopochwowy

Pierścień dopochwowy, zwany też krążkiem, działa na zasadzie stopniowego uwalniania hormonów, które wchłaniane są przez nabłonek w pochwie, przez co hamuje owulację. Zakładamy go w pierwszym dniu cyklu menstruacyjnego, a zaletą takiego rozwiązania jest brak konieczności przestrzegania określonej i codziennej pory przyjmowania tabletek antykoncepcyjnych.

5. Zastrzyk antykoncepcyjny

Zastrzyk antykoncepcyjny powoduje niepłodność zbliżoną do tej, jaka występuje u kobiet w ciąży lub we wczesnym okresie karmienia piersią. Polega na dostarczeniu organizmowi progestagenu, który hamuje owulację, zagęszcza śluz w szyjce macicy i nie dopuszcza do zapłodnienia. Zastrzyk podawany jest raz na trzy miesiące.

6. Wkładka wewnątrzmaciczna

Wkładka wewnątrzmaciczna, nazywana również spiralą domaciczną, jest jedną
z najskuteczniejszych metod antykoncepcji. Jest umieszczana przez ginekologa w jamie macicy
i działa od 3 do 5 lat.

7. Implant hormonalny

Implant hormonalny to niewielki system o podłużnym kształcie, który lekarz ginekolog wszczepia pod skórę w wewnętrznej części ramienia. Jeden implant może służyć nawet przez trzy lata.

Skuteczność antykoncepcji hormonalnej

Skuteczność antykoncepcji hormonalnej szacuje się średnio na 99%, chociaż różne metody antykoncepcji cechują się odmienną skutecznością. Ocenia się to za pomocą wskaźnika Pearla, opisującego odsetek ciąż, do których doszło podczas stosowania danej metody, na 100 regularnie współżyjących kobiet w ciągu jednego roku. Wynosi on:

• 0,2-0,5 dla tabletek dwuskładnikowych jednofazowych
• 0,7 dla tabletek dwuskładnikowych dwufazowych
• 1-3 dla tabletek jednoskładnikowych
• 0,9 dla plastrów antykoncepcyjnych
• 0,1-0,2 dla spirali antykoncepcyjnej hormonalnej

Oczywiście musimy pamiętać, że aby osiągnąć jak najlepszą skuteczność w przypadku tabletek antykoncepcyjnych, należy je przyjmować regularnie o stałych porach. Stosowanie antykoncepcji hormonalnej nie chroni nas przed chorobami przenoszonymi drogą płciową. Jeżeli chcemy się przed nimi zabezpieczyć, jedyną skuteczną ochroną jest prezerwatywa.

Kiedy zaczyna działać antykoncepcja hormonalna?

Działanie antykoncepcji hormonalnej zależy od wybranej metody. W przypadku tabletek antykoncepcyjnych dwuskładniowych ważną rolę odgrywa dzień cyklu, w którym zostanie przyjęta pierwsza tabletka. W ciągu pierwszych pięciu dni cyklu miesiączkowego, mamy gwarancję natychmiastowego działania. W późniejszych dniach musimy zaczekać siedem dni, aby uzyskać działanie antykoncepcji. Podobnie w przypadku implantów i plastrów hormonalnych. Tabletki antykoncepcyjne jednoskładnikowe zaczynają działać po siedmiu dniach. Z kolei ringi dopochwowe, zastosowane w pierwszym dniu cyklu miesiączkowego, wkładki wewnątrzmaciczne
i zastrzyki działają od pierwsze dnia stosowania.

Jakie są korzyści stosowania antykoncepcji hormonalnej?

Antykoncepcja hormonalna chroni przed zajściem w ciążę, ale nie jest to jedyna korzyść, związana z jej przyjmowaniem. Pozostałe to:

• zmniejszenie ryzyka rozwoju raka endometrium, jajnika oraz jelita grubego,
• złagodzenie objawów trądziku, hirsuityzmu
• łagodniejsze dolegliwości bólowe podczas miesiączki
• mniejsze ryzyko rozwoju rozrostu endometrium, ciąży pozamacicznej
• pomoc w leczeniu ciężkiej postaci zespołu napięcia przedmiesiączkowego

Jakie są przeciwwskazania do stosowania antykoncepcji hormonalnej?

• ciąża, okres laktacji
• niezdiagnozowane lub nieprawidłowe krwawienie z dróg rodnych
• żylna choroba zakrzepowo-zatorowa
• choroba niedokrwienna serca
• nowotwory hormonozależne np. rak piersi
• choroby wątroby

Co może osłabić działanie tabletek antykoncepcyjnych?

• antybiotyki
• leki przeciwgruźlicze, przeciwpadaczkowe
• antydepresanty
• zbyt duża dawka witaminy C
• dziurawiec, babka płesznik, dzięgiel chiński

Skutki uboczne antykoncepcji hormonalnej:

• lekkie krwawienie
• zmiany nastroju
• tkliwość piersi
• niewielki wzrost powstania zakrzepów krwi, raka piersi, szyjki macicy
• niskie libido
• nadciśnienie
• trądzik
• przybieranie na wadze

Antykoncepcja hormonalna - jaką metodę wybrać?

Wybór antykoncepcji hormonalnej to indywidualna decyzja każdej pacjentki. Zanim ją podejmie, powinna przemyśleć kilka istotnych kwestii i przede wszystkim umówić się na konsultację online z lekarzem ginekologiem. Po przeprowadzeniu wywiadu, lekarz opowie o wadach i zaletach każdej metody, zleci wykonanie potrzebnych badań i zarekomenduje wybraną metodę antykoncepcji.