Pierwsza pomoc przy ugryzieniach owadów – jak rozpoznać ukąszenie?

Słoneczna pogoda zachęca do spędzania wolnego czasu na świeżym powietrzu. Niestety, sprzyjające warunki atmosferyczne cieszą nie tylko ludzi, ale i owady, które w okresie wiosenno-letnim wykazują największą aktywność. Muchy, komary, osy czy kleszcze mogą skutecznie popsuć nam nastrój, a ich ugryzienia – powodować świąd i dyskomfort. W przypadku osób uczulonych na jad owadów trzeba mieć na uwadze również wstrząs anafilaktyczny. Jak wygląda ugryzienie owada z rodziny pajęczaków? Co zrobić, jeśli na skórze pojawią się duże czerwone plamy po ukąszeniu komara? Zapraszamy do lektury!

Umów e-wizytę

Pamiętaj! 

Lekarze online mają takie same możliwości jak specjaliści, którzy przyjmują chorych w przychodni - mogą wystawić recepta online, skierowanie na dodatkowe badania, a w razie potrzeby – zwolnienie lekarskie. 

Użądlenia, ukąszenia i ukłucia – na jakie owady trzeba szczególnie uważać?

Owady są nieodłącznym elementem naszego krajobrazu. Większość z nich nie stanowi dla nas zagrożenia, ale są wśród nich też takie, które żywią się krwią człowieka i które mogą przenosić chorobotwórcze patogeny. Na jakie owady należy uważać, spędzając czas na świeżym powietrzu?

Osy i szerszenie

Osy i szerszenie są znane ze swoich charakterystycznych, smukłych ciał w paski i zdolności do żądlenia, co stanowi mechanizm obronny i sposób polowania na inne owady. Osy są bardzo ciekawskie i chętnie podlatują do ludzi, zwłaszcza jeśli w ich otoczeniu znajdują się świeże owoce, słodycze, słodkie napoje i inne przysmaki, które wabią te owady. Szerszenie z reguły starają się unikać ludzi, ale zdarza się, że atakują nie sprowokowane, zwłaszcza jeśli chcą bronić zlokalizowanego w pobliżu gniazda. Wspomniane wyżej owady mają żądło bez haczyków, potrafią wielokrotnie użądlić człowieka i przeżyć. Mogą być agresywne.

Pszczoły i trzmiele

Pszczoły i trzmiele to bardzo pożyteczne owady zapylające. Nie atakują człowieka bez powodu, chyba że poczują się zagrożone. Owady te mają żądło wyposażone w haczyk, co sprawia, że po użądleniu pozostaje ono w skórze człowieka. Dla pszczół i trzmieli atak kończy się śmiercią, ponieważ wbite we wroga żądło, rozrywa odwłok owada.

Komary i meszki

Ukłucia trąbką komara zazwyczaj nie stanowią zagrożenia dla zdrowia, a jedynie powodują podrażnienie i świąd skóry. Coraz częściej mogą jednak wywoływać silniejsze reakcje alergiczne, zwłaszcza u dzieci oraz osób z obniżoną odpornością. Komarzyce atakują ludzi, ponieważ potrzebują krwi i zawartych w niej składników do składania jaj. Niektóre gatunki komarów mogą przenosić groźne choroby, takie jak np. malaria czy żółta gorączka, ale owady te nie występują w Polsce.

Samice meszek są natomiast niebezpieczne dla ludzi. Ich ukąszenia mogą powodować silne obrzęki, zaczerwienienia oraz wysoką gorączkę. Meszki wydzielają toksyczną ślinę, a ich aparat gębowy jest przystosowany do rozcinania skóry i zakotwiczania się w niej dzięki haczykowatym włoskom na szczękach. Samice wysysają krew z ranek i najczęściej atakują w chmarach, wciskając się do uszu, nosa, pod powieki i do gardła. 

Kleszcze

Kleszcze atakują ludzi, ponieważ potrzebują krwi do przeżycia i rozmnażania się. Krew dostarcza im niezbędnych składników odżywczych, które umożliwiają przejście przez różne stadia rozwojowe oraz produkcję jaj. Kiedy żywiciel, taki jak człowiek, przechodzi obok, kleszcz przyczepia się do jego skóry lub odzieży. Kleszcze mają specjalnie przystosowane odnóża, które umożliwiają im łatwe przyczepianie się do skóry i włosów dużych ssaków. Po wczepieniu się w skórę, kleszcz wstrzykuje ślinę zawierającą substancje znieczulające, przeciwzapalne i przeciwzakrzepowe, które pomagają w ukryciu jego obecności oraz ułatwiają ssanie krwi. Ślina kleszcza zmniejsza ból i swędzenie, co sprawia, że często ugryzienie pozostaje niezauważone przez dłuższy czas. Kleszcze mogą żerować na człowieku przez wiele dni, wypełniając swój odwłok krwią. Te insekty są szczególnie niebezpieczne dla człowieka, ponieważ przenoszą groźne choroby, takie jak bolerioza i kleszczowe zapalenie mózgu. 

Umów e-wizytę

Pierwsza pomoc po użądleniu przez osę, pszczołę lub szerszenia

Po użądleniach interwencja medyczna nie jest wymagana, chyba że owad zaatakował osobę, która jest uczulona na jad os, pszczół lub szerszeni, lub gdy użądlenie miało miejsce w jamie ustnej (tkanki mogą opuchnąć, co może spowodować zablokowanie dróg oddechowych). Użądlenie przez osę lub szerszenia jest bolesne. W miejscu użądlenia osy pojawia się zazwyczaj niewielka, czerwona krostka lub plamka. Może wystąpić lekkie zaczerwienienie i obrzęk skóry. Użądlenie szerszenia wygląda podobnie, ale opuchlizna jest większa, a ból bardziej dotkliwy – ostry, piekący, długo się utrzymuje. Co zrobić po użądleniu przez osę lub szerszenia? Należy:

• zdezynfekować miejsce użądlenia,
• zdjąć biżuterię, która sąsiaduje z miejscem użądlenia,
• przenieść się w zacienione miejsce,
• unikać aktywności fizycznej (najlepiej położyć się i obserwować pod kątem występowania innych objawów),
• można przyjąć lek przeciwbólowy, przeciwzapalny i/lub uspokajający,
• można też przetrzeć miejsce użądlenia roztworem wody z octem lub plastrem cebuli?

Jeśli zauważymy u siebie inne objawy – duszności, zawroty głowy, osłabienie, opuchlizna obejmująca inne fragmenty ciała – należy natychmiast zgłosić się do lekarza.

Jak postępować po użądleniu przez pszczołę lub trzmiela?

Pszczoły i trzmiele po użądleniu pozostawiają w skórze człowieka swoje żądło, co powoduje dalsze uwalnianie jadu nawet po odlocie owada. Zwykle żądło jest dobrze widoczne gołym okiem i należy je usunąć. Następnie:

• należy zdezynfekować ranę,
• nałożyć zimny kompres, aby zmniejszyć opuchliznę,
• obserwować miejsce użądlenia pod kątem reakcji alergicznej.

W momencie użądlenia odczuwalny jest ostry, piekący ból, który jest dość intensywny, a wokół miejsca użądlenia pojawia się opuchlizna i zaczerwienienie tkanek. Kiedy ból ustanie, może pojawić się swędzenie i pieczenie, a skóra w miejscu użądlenia może wydawać się cieplejsza.

Pierwsza pomoc po ugryzieniach przez komary i meszki

Ugryzienia komarów wyglądają jak małe, lekko wypukłe i zaczerwienione placki na skórze, które swędzą i powodują dyskomfort. U większości ludzi objawy ugryzienia są łagodne i znikają samoistnie w ciągu kilku godzin do kilku dni. U niektórych osób, zwłaszcza tych z wrażliwą skórą lub skłonnością do alergii, reakcje mogą być bardziej nasilone i trwać dłużej – po ugryzieniach pojawiają się duże, czerwone plamy. Aby złagodzić objawy ugryzienia przez komary można:

• stosować chłodne kompresy, maści przeciwświądowe,
• przyjąć leki przeciwhistaminowe. 

Ważne jest również, aby nie drapać miejsca ugryzienia, ponieważ może to prowadzić do infekcji. Jeśli objawy są bardzo nasilone lub nie ustępują, warto skonsultować się z lekarzem. Jak skutecznie odstraszać komary? Można w tym celu wykorzystać preparaty w sprayu, które dostępne są w aptekach i drogeriach. Równie dobrze działa olejek eukaliptusowy, goździkowy lub trawy cytrynowej.

Ugryzienia przez meszki

Ugryzienia przez meszki często wyglądają jak małe, czerwone plamki lub grudki na skórze. Wokół miejsca ugryzienia może pojawić się znaczne zaczerwienienie i obrzęk. Czasami widoczna jest niewielka rana w miejscu ugryzienia, ponieważ meszki mają aparat gębowy przystosowany do rozcinania skóry i ssania krwi. Ugryzienia mogą występować w skupiskach, ponieważ meszki często atakują w chmarach. Ugryzieniom przez meszki mogą towarzyszyć różne objawy, w tym: 

• silny świąd skóry,
• ból i pieczenie,
• obrzęk,
• zaczerwienienie skóry,
• reakcje alergiczne,
• nadkażenia wtórne (związane z rozdrapywaniem ran).

Miejsce ugryzienia należy przemyć mydłem i wodą, aby oczyścić skórę i zapobiec infekcji. Następnie warto nałożyć na skórę zimny kompres, co pomoże zmniejszyć obrzęk i złagodzić ból. Można również użyć maści lub kremów przeciwświądowych zawierających hydrokortyzon lub inne środki przeciwhistaminowe, które zredukują swędzenie i stan zapalny. W przypadku bardzo intensywnego swędzenia, pomocne mogą być doustne leki przeciwhistaminowe.

Umów e-wizytę

Pierwsza pomoc po ukąszeniu przez kleszcza

Po zauważeniu kleszcza należy go bezzwłocznie wyciągnąć ze skóry, najlepiej przy pomocy zestawu do usuwania kleszcze, który można kupić w aptece. Przy pomocy pęsety staramy się uchwycić kleszcza jak najbliżej skóry i wyjąć go ruchem „do góry”, jednym pociągnięciem. Miejsce wkłucia kleszcza trzeba zdezynfekować. Nie wolno smarować kleszcza kremem ani żadnym tłuszczem w nadziei, że sam opuści żywiciela. To zwiększa ryzyko infekcji. Jeżeli po usunięciu kleszcza zauważymy, że w skórze zostały jego resztki, trzeba udać się do lekarza. Jak chronić się przed kleszczami:

• wybierając się na spacer po lesie lub zarośniętym terenie, trzeba zadbać o odpowiedni strój – spodnie z długim rękawem, buty za kostkę, skarpetki nałożone na nogawki od spodni,
• po powrocie do domu należy dokładnie sprawdzić wszystkich domowników – obejrzeć wszystkie części ciała, włosy, miejsca za uszami – w poszukiwaniu kleszczy,
• podczas spacerów warto stosować środki odstraszające kleszcze – olejek z drzewa herbacianego, mięty pieprzowej, repelenty. 

Rumień po ukąszeniu owada, zwany rumieniem wędrującym, jest jednym z charakterystycznych objawów boreliozy. Pojawia się jako czerwony obszar wokół miejsca ukąszenia, który stopniowo powiększa się i przypomina tarczę strzelniczą. Rumień wędrujący zwykle pojawia się od 3 do 30 dni po ukąszeniu kleszcza i może mieć średnicę od kilku do kilkunastu centymetrów. Jest to objawy, który należy natychmiast skonsultować z lekarzem. 

Szybka pomoc medyczna po ukąszenia i użądleniach przez owady w MED24

Ukąszenia komarów, meszek, kleszczy, a także użądlenia przez osy i pszczoły mogą wywoływać różnorodne reakcje – od łagodnych podrażnień, po poważne reakcje alergiczne. W przypadku nasilonych objawów, takich jak lekkie trudności w oddychaniu, znaczny obrzęk tkanek, gorączka czy wysypka, konieczna jest jak najszybsza  interwencja medyczna.

Nie wiesz, co robić? Teleporada to wygodne rozwiązanie, które pozwala szybko skonsultować się ze specjalistą bez konieczności wychodzenia z domu. W MED24 pacjenci mogą liczyć na fachową ocenę stanu zdrowia, szybką diagnostykę i określenie dalszego postępowania leczniczego dzięki teleporadzie medycznej. Konsultacja z lekarzem możliwa jest już w ciągu 15 minut od rejestracji, nawet w święta czy w środku nocy. Dostępność całodobowej pomocy medycznej w MED24 zapewnia pacjentom poczucie bezpieczeństwa i komfortu – w domu, na wakacjach czy podczas wyjazdu służbowego. Zapraszamy do skorzystania z naszych usług!

Umów e-wizytę       

 Bibliografia:  

1. https://pacjent.gov.pl/aktualnosc/gdy-ukasi-cie-kleszcz

2. https://pacjent.gov.pl/aktualnosc/uzadlenia-ukaszenia-i-uklucia-owadow