Aspiryna – dlaczego nie powinno podawać się jej dziecku? Jeżeli nie aspiryna, to co?

Aspiryna to jeden z najłatwiej dostępnych leków przeciwgorączkowych i przeciwzapalnych. Zawiera ona kwas acetylosalicylowy, który można dostać bez recepty zarówno w aptekach, jak i osiedlowych sklepach. Najczęściej sięgamy po nią w celu zniwelowania dokuczliwych symptomów grypy i przeziębienia, ale nie tylko – doskonale sprawdza się ona również w przypadku przewlekłego bólu, w tym tego migrenowego. Mimo jej wysokiej skuteczności nie każdy może ją przyjmować. Ograniczenie to dotyczy w szczególności pacjentów poniżej 12. roku życia. Czy aspiryna może być stosowana u dzieci?

Spis treści:

1. Czym jest aspiryna?
2. Aspiryna – nie dla dziecka
3. Dlaczego nie powinno się podawać aspiryny dziecku? Uważaj na zespół Reye’a!
4. Inne skutki uboczne stosowania aspiryny u dzieci
5. Jakie leki stosować u dzieci zamiast aspiryny?
6. Co wybrać na przeziębienie dla dziecka zamiast aspiryny?
7. Co wybrać na gorączkę dla dziecka zamiast aspiryny?
8. Aspiryna: nie dla dzieci – dodatkowe informacje

Czym jest aspiryna?

Aspiryna należy do grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych. Zawiera ona kwas acetylosalicylowy stosowany w celu uśmierzenia bólu, a także jako środek zbijający gorączkę. Gdy pojawił się on w sprzedaży po raz pierwszy, jego mechanizmy działania nie były do końca poznane. Zakładano, że wpływa on bezpośrednio i kompleksowo na układ nerwowy i to właśnie dzięki temu może poszczycić się wcześniej wymienionymi właściwościami. Nieco głębiej zbadano jego aktywność w organizmie dopiero w drugiej połowie XX wieku. 

Podczas analiz medycznych dowiedziono, że kwas acetylosalicylowy modyfikuje aktywność cyklooksygenazy (COX). Jest ona kluczowym enzymem w naszym organizmie i można wyróżnić jej dwie formy, tj. COX-1 i COX-2. Pierwszy wariant występuje na przykład w żołądku, nerkach, naczyniach krwionośnych oraz płytkach krwi. Ten drugi natomiast uaktywnia się w przebiegu zapalenia i inicjuje syntezę hormonów prozapalnych. Dzięki temu, że kwas acetylosalicylowy hamuje działanie COX-1 i zmienia aktywność COX-2 wycisza on zapalenie i wykazuje cechy przeciwpłytkowe, które wykorzystywane są jako część profilaktyki schorzeń sercowo-naczyniowych od wielu dekad.

Umów e-wizytę

To właśnie ze względu na powyższe własności aspiryna zyskała status bardzo bezpiecznego i skutecznego środka przeciwbólowego. Przepisuje się ją zarówno pacjentom borykającym się z infekcjami wirusowymi, jak i w celu łagodzenia bólu o małym lub umiarkowanym nasileniu. Czy wobec tego można ją zażywać bez względu na wiek? I czy aspiryna może być stosowana u dzieci? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdziesz w dalszej części artykułu.

Aspiryna – nie dla dziecka

Jednym z przeciwwskazań do stosowania aspiryny jest wiek poniżej 12. roku życia. Według niektórych doniesień naukowych można podawać ją dzieciom, które ukończyły 15 lat. Włączenie kwasu acetylosalicylowego do kuracji swojej pociechy bez wyraźnego zalecenia pediatry może mieć groźne konsekwencje zdrowotne. Wśród tych najpoważniejszych wymienia się zespół Reye’a.

Dlaczego nie powinno się podawać aspiryny dziecku? Uważaj na zespół Reye’a!

Aby kompleksowo odpowiedzieć na pytanie, czy aspiryna może być stosowana u dzieci, warto zapoznać się ze związkiem pomiędzy zażywaniem kwasu acetylosalicylowego a występowaniem zespołu Reye’a. Pierwsze doniesienia dotyczące powiązania pomiędzy nimi pochodzą z ubiegłego wieku, kiedy to znacząco zwiększyła się zapadalność na tę przypadłość wśród małych pacjentów przyjmujących powyższą substancję.

Czym jest zespół Reye’a? Choroba ta jest skutkiem rozlanego uszkodzenia mitochondriów. W jej przebiegu ma miejsce stłuszczeniowe zapalenie i encefalopatia wątroby, hipoglikemia oraz bardzo obfite wymioty. Wśród innych objawów wymienia się napady padaczkowe, tachykardię, hiperwentylację, majaczenie, brak odruchów ścięgnistych, a nawet śpiączkę. 

Syndrom Reye’a stwierdza się zwykle u dzieci między 4. a 12. rokiem życia – jego śmiertelność wynosi między 30% a 45%. Nie jest to jednak reguła. Według doniesień naukowych dotyka on także niemowląt oraz dorosłych i to bez względu na płeć. Co ciekawe, specjaliści nie są w stanie wskazać jednoznacznej przyczyny powyższej choroby. Jednak zaobserwowano istnienie pewnego związku pomiędzy jej występowaniem a podawaniem młodym pacjentom niektórych leków, w tym w szczególności kwasu acetylosalicylowego. Należy podkreślić w tym miejscu, że analizy naukowe dowiodły wyłącznie korelacji statystycznej, a nie istnienia związku przyczynowo-skutkowego. 

Inne skutki uboczne stosowania aspiryny u dzieci

Dlaczego najmłodszym nie warto podawać leku, jakim jest aspiryna? Stosowanie u dzieci kwasu acetylosalicylowego – oprócz syndromu Reye’a – może mieć poważne konsekwencje zdrowotne u małych pacjentów cierpiących na nadwrażliwość na niesteroidowe leki przeciwzapalne. Szacuje się, że ta dotyka około 1-2% ogólnej populacji. Jej objawy mogą być bardzo łagodne i ograniczać się jedynie do wysypki. W innych przypadkach manifestują się one obrzękiem naczynioruchowym i anafilaksją, będącą ciężką reakcją alergiczną. Według doniesień naukowych aż 26% pacjentów cierpiących na astmę i przewlekłe zapalenie zatok przynosowych doświadcza reakcji alergicznych tego typu. Jeśli towarzyszą im polipy nosa i zapalenie dróg oddechowych, mamy do czynienia z tzw. triadą aspirynową. Ponadto ze względu na antypłytkowe właściwości kwasu acetylosalicylowego jego podawanie dzieciom zwiększa ryzyko krwawień. 

Jakie leki stosować u dzieci zamiast aspiryny?

Mimo tego, że jednoznacznie nie udowodniono istnienia bezpośredniego związku pomiędzy występowaniem syndromu Reye’a u najmłodszych a obecnością aspiryny w ich kuracji, warto uciekać się do znacznie bezpieczniejszych opcji w obliczu sezonowych infekcji. Skoro odpowiedzieliśmy już na pytanie, czy aspiryna może być stosowana u dzieci, zastanówmy się teraz, jakie preparaty przyjdą ci z pomocą w napadach bólu i gorączki u twojej pociechy. Specjaliści rekomendują przede wszystkim te z paracetamolem i ibuprofenem.

Powyższe substancje chemiczne są doskonale tolerowane przez najmłodszych pacjentów, a ryzyko wystąpienia skutków ubocznych podczas ich zażywania jest znikome. Jeśli choroba przebiega z długo utrzymującą się wysoką temperaturą, warto stosować je na zmianę. Pamiętaj jednak, aby nigdy nie przekraczać zalecanej dawki, która widnieje zarówno na opakowaniu, jak i w ulotce – czyli objętości 12,5 mg/kg masy ciała co 6 godzin dla paracetamolu oraz 5 mg/kg masy ciała co 8 godzin dla ibuprofenu. Co jeszcze należy mieć na uwadze? Na przykład to, że  podczas gorączki częstym zjawiskiem jest nadmierne pocenie się, dlatego należy pilnować, aby dziecko przyjmowało stosowną ilość płynów.

Co wybrać na przeziębienie dla dziecka zamiast aspiryny?

Podczas przeziębienia dorośli bardzo chętnie wybierają preparaty z kwasem acetylosalicylowym, jednak nie jest to zalecane w przypadku najmłodszych ze względu na ryzyko, jakie za sobą niesie. Zamiast tego postaw na domowe rozwiązania, które wspomogą młody organizm w walce z infekcją wirusową. Tutaj świetnie sprawdzą się naturalne napary, na przykład te na bazie soku z malin, korzenia babki lancetowatej, brzozy brodawkowatej oraz kwiatu czarnego bzu. Równie praktyczną opcją jest podawanie dziecku napoju na bazie ekstraktu z lipy i miodu. 

Jeśli przeziębieniu towarzyszy ból głowy, nie musisz od razu sięgać po apteczne specyfiki. Wystarczy, że pokusisz się o wykonanie domowej inhalacji na bazie olejków eterycznych, w tym m.in. miętowego, lawendowego czy bazyliowego. Podobnie jak w przebiegu infekcji z gorączką możesz włączyć do kuracji leczniczej takie substancje jak ibuprofen i paracetamol. Dobrym pomysłem będzie także zasięgnięcie porady lekarza lub farmaceuty. Chcesz dowiedzieć się więcej na temat innych rozwiązań? Wobec tego umów się na wizytę u lekarza rodzinnego lub pediatry.

Co wybrać na gorączkę dla dziecka zamiast aspiryny?

Jednym z najczęściej występujących i najbardziej dokuczliwych objawów choroby u maluchów jest gorączka, którą stwierdza się, gdy ich temperatura ciała przekracza 38°C. Pojawia się ona zwykle w przebiegu infekcji obejmujących m.in. układ oddechowy czy pokarmowy. Gorączkujące dziecko jest zwykle apatyczne, zgłasza zwiększone pragnienie, a jego policzki łatwo się rumienią. Aby nieco złagodzić przebieg gorączki, można sięgnąć po takie apteczne rozwiązania jak ibuprofen lub paracetamol.

Aspiryna: nie dla dzieci – dodatkowe informacje

W jakiej ilości można podawać młodym pacjentom lek, jakim jest aspiryna? Dawkowanie dla dzieci i młodzieży dopuszcza zastosowanie jednorazowej objętości wynoszącej maksymalnie 500 mg. W ciągu doby nie powinna ona przekraczać 1 500 mg. Nie warto jednak ryzykować zdrowiem swojej pociechy i podawać kwasu acetylosalicylowego na własną rękę. Zależy ci na włączeniu aspiryny do kuracji twojego dziecka? Wobec tego skonsultuj się z pediatrą, który rozwieje wszystkie twoje wątpliwości i chętnie odpowie na potencjalne pytania. Nie zapominaj też, że aspiryna to nie jedyny lek, w którego skład wchodzi substancja należąca do grupy salicylanów. Niewiele osób zdaje sobie sprawę z tego, że można znaleźć je również w popularnych preparatach do ssania, a także żelach stomatologicznych. Warto także mieć świadomość, że kwas acetylosalicylowy występuje pod innymi nazwami handlowymi niż aspiryna.

Bibliografia:

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK519032/ 

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27856258/

https://www.statpearls.com/articlelibrary/viewarticle/28505/

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK526101/

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/2674393/

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/14592543/

https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/Aspirin