Depresja sezonowa – czy istnieje?
Depresja sezonowa to nie wymysł XXI wieku. Wręcz przeciwnie – jest ona podtypem zaburzenia afektywnego depresyjnego i wiąże się z całym wachlarzem przykrych dolegliwości, które mogą negatywnie wpływać na twoje codzienne funkcjonowanie. Nierzadko jest ona mylona z chandrą powszechną wśród osób źle znoszących szare i deszczowe pory roku. Depresja sezonowa – jak sobie radzić, gdy już cię dosięgnie? Co ją powoduje i kiedy warto udać się po poradę do specjalisty? Jeśli podejrzewasz u siebie powyższą dolegliwość, ten artykuł jest właśnie dla ciebie!
Spis treści:
- Czym jest depresja sezonowa?
- Objawy depresji sezonowej
- Ile może trwać depresja sezonowa?
- Jak leczyć depresję sezonową?
- Depresja sezonowa dwubiegunowa
Czym jest depresja sezonowa?
Depresja sezonowa to zjawisko, które większość osób przypisuje załamaniu pogody charakterystycznemu dla zmiany pór roku między październikiem a marcem. Szary krajobraz za oknem, niekończące się opady deszczu, przejmujący wiatr i zmniejszona ekspozycja słoneczna nie pozostają bez znaczenia dla naszego codziennego samopoczucia. Warto dodać, że wiele osób przechodzi przez spadek formy również podczas przesilenia wiosennego i wówczas określamy to jako depresja sezonowa wiosenna.
Zanim przejdziemy do omówienia objawów powyższej przypadłości, trzeba w tym miejscu rozróżnić jesienną melancholię od SAD (ang. seasonal affective disorder). Ta pierwsza to po prostu stan chwilowego obniżenia nastroju będącego następstwem działania czynników środowiskowych, natomiast ta druga to realna choroba reprezentująca grupę zaburzeń afektywnych. Cechuje ją konkretny wzorzec i utrzymywanie się uporczywych symptomów – o których więcej dowiesz się z dalszej części artykułu – od kilku tygodni do kilku miesięcy. Szacuje się, że w Europie cierpi na nią ok. 2% populacji.
Skąd bierze się sezonowa depresja zimowa? Do tej pory nie określono jednej konkretnej przyczyny, jednak duże znaczenie przypisuje się mniejszej ilości promieni słonecznych docierających do naszego organizmu, co ma bezpośredni wpływ na funkcjonowanie podwzgórza. Efektem tych złożonych procesów jest zaburzenie syntezy szeregu substancji chemicznych. Zbyt duża ilość melatoniny na przykład sprzyja uczuciu senności, chronicznemu zmęczeniu i apatii, z kolei obniżenie stężenia serotoniny manifestuje się spadkiem nastroju, bezsennością, drażliwością, pogorszonym apetytem oraz lękiem przed wchodzeniem w interakcje społeczne. Dodatkową ciekawostką na temat depresji sezonowej jest fakt, iż może być ona dziedziczona.
Należy mieć na uwadze to, że opisane powyżej zjawisko nie występuje wyłącznie w okresie jesienno-zimowym. Dolegliwością powszechnie zgłaszaną w gabinecie lekarskim jest również depresja sezonowa latem. Dlaczego chorujemy mimo pięknej pogody za oknem? Specjaliści twierdzą, że – podobnie jak w przypadku depresji sezonowej jesiennej – może to być związane z zaburzeniami sekrecji melatoniny. Tym razem jej zbyt niski poziom prowadzi do zaburzeń snu, w tym bezsenności, co bezpośrednio przekłada się na ogólne samopoczucie. Swoją zdrowotną cegiełkę dokładają także inne czynniki, takie jak alergie czy wysoka temperatura prowadząca do przegrzania organizmu.
Objawy depresji sezonowej
Po czym poznasz, że dopadła cię depresja sezonowa? Objawy tej przypadłości są dość charakterystyczne. Przypominają one nieco podstawową chorobę, z tą różnicą, że dają o sobie znać w określonych miesiącach. Pacjenci skarżą się na długotrwałe obniżenie nastroju, któremu towarzyszy przygnębienie i apatia. Tracą oni zdolność do odczuwania przyjemności z czynności, które do tej pory sprawiały im radość. Ponadto pojawiają się u nich zmiany w kondycji fizycznej, w tym większa męczliwość i trudności w wykonywaniu codziennych obowiązków.
Na co jeszcze zwrócić uwagę, jeśli chodzi o dolegliwość, jaką jest depresja sezonowa (letnia lub zimowa)? Oprócz wcześniej wymienionych oznak bądź wyczulony na zaburzenia apetytu. Odstępstwem od normy będzie zarówno utrata łaknienia, jak i zwiększona potrzeba spożywania wysokokalorycznych przekąsek. Przeanalizuj także, czy nie pojawiła się u ciebie obniżona samoocena, pesymizm, problemy z pamięcią i koncentracją, niepokój, pobudzenie, agresja oraz potrzeba izolacji społecznej.
Depresja sezonowa cechuje się tym, że pojawia się cyklicznie i trwa przez okres od kilku tygodni do kilku miesięcy. Warto obserwować swoje samopoczucie w poszukiwaniu konkretnych symptomów tej przypadłości i to bez względu na panującą porę roku. Jednak należy mieć na uwadze, że jest to jedynie pierwszy krok do postawienia stosownej diagnozy. Jeśli zauważyłeś u siebie jakiekolwiek niepokojące oznaki, nie wahaj się skonsultować z lekarzem rodzinnym bądź psychiatrą.
Stwierdzenie, że dana osoba cierpi na SAD, jest możliwe wyłącznie po przeprowadzeniu dogłębnej analizy przypadku, która rozpoczyna się szczegółowym wywiadem z pacjentem. Oprócz rozmowy lekarz zwykle korzysta z dodatkowych narzędzi diagnostycznych, w tym skali depresji Becka. Specjalista może stwierdzić u ciebie depresję sezonową, jeśli przez minimum 2 tygodnie borykałeś się z przynajmniej 2 spośród 3 specyficznych objawów, tj. spadkiem energii, anhedonią (obniżona zdolność odczuwania przyjemności)i obniżeniem nastroju, a także jeśli pomiędzy epizodami chorobowymi wstąpiły co najmniej 2 miesiące bez zaburzeń nastroju.
Ile może trwać depresja sezonowa?
Ile trwa depresja sezonowa? Odpowiedź brzmi – to zależy od indywidualnego przypadku. Najczęściej jest to okres od kilku tygodni do kilku miesięcy. W trakcie jej trwania symptomy mogą przybierać zarówno łagodną, jak i umiarkowaną formę. Pamiętaj, aby nie ignorować żadnych sygnałów wysyłanych przez twój organizm. Zauważyłeś coś niepokojącego? Wiedz, że nie musisz walczyć z depresją w pojedynkę. Doświadczony psychiatra chętnie przyjrzy się twojemu problemowi zdrowotnemu i opowie ci nieco więcej o sposobach jego leczenia.
Jak leczyć depresję sezonową?
Pojawiła się u ciebie depresja sezonowa? Leczenie tej przypadłości jest wielotorowe, dzięki czemu jest w stanie wyciszyć jej przebieg, umożliwiając poprawę samopoczucia i szybki powrót do codziennych obowiązków. Należy jednak podkreślić, że schorzenie to jest podtypem zaburzeń depresyjnych nawracających – oznacza to, że ma ono charakter przewlekły i nawrotowy.
Miej na uwadze, że wdrożenie specjalistycznej terapii powinno iść w parze z wysoką dbałością o higieniczny tryb życia. Co więcej, zapoznanie się z podstawowymi wyznacznikami depresji sezonowej sprawia, że możesz podjąć działania profilaktyczne jeszcze przed jej wystąpieniem, zmniejszając intensywność lub skracając czas trwania danego epizodu.
Leki na depresję sezonową
Ze względu na to, że SAD wiąże się z zaburzeniami aktywności neuroprzekaźników, nierzadko wymaga ono wdrożenia określonej farmakoterapii. Polega ona najczęściej na zażywaniu selektywnych inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI). Na liście tych najpopularniejszych znajduje się paroksetyna, sertralina, citalopram oraz fluoksetyna. Inną grupą medykamentów odznaczających się wysoką skutecznością w leczeniu depresji sezonowej są inhibitory zwrotnego wychwytu noradrenaliny i dopaminy, np. bupropion. Obie grupy leków antydepresyjnych są w pełni bezpieczne do stosowania, jednak należy mieć na uwadze, że u niektórych przyjmujących je osób występują skutki uboczne w postaci bezsenności, suchości w jamie ustnej, bólów głowy, spadku apetytu czy nudności.
Suplementy diety na depresję sezonową
Borykasz się ze zjawiskiem, jakim jest depresja sezonowa? Leki i ich regularne zażywanie to dopiero połowa sukcesu. Równie praktycznym rozwiązaniem jest postawienie na dobrze skomponowaną suplementację. Warto sięgać po substancje chemiczne, które kompleksowo wspierają codzienne funkcjonowanie naszego układu nerwowego, w tym regulują sen, wyciszają wahania nastrojów i zmniejszają ogólny stan zapalny w organizmie.
Na prowadzenie wysuwają się specyfiki z witaminą D, która potocznie nazywana jest witaminą słońca. I nie ma w tym nic dziwnego, ponieważ jej synteza możliwa jest wyłącznie pod wpływem kontaktu ludzkiej skóry z promieniami UV. Włączenie jej do kuracji w okresie między październikiem i kwietniem jest zalecane wszystkim – bez względu na wiek i płeć. Dawkę warto ustalić indywidualnie ze specjalistą, ponieważ pacjenci ze zdiagnozowaną depresją sezonową, którzy dodatkowo borykają się z innymi przewlekłymi schorzeniami, mogą wymagać jej znacznie wyższych stężeń.
Jakie inne substancje powinny znaleźć się w kuracji osób z depresją sezonową? Niezaprzeczalnie powinny być to kwasy omega-3, a dokładnie kwas DHA i EPA. Aby dowieść ich skuteczności, wystarczy spojrzeć w liczne doniesienia ze świata nauki. Według jednego z badań niski poziom tych związków chemicznych w organizmie przyczynia się do jego pogorszonej reakcji na antydepresanty, spowalniając ich działanie. Co więcej, ich ogromnym atutem są własności antyoksydacyjne i przeciwzapalne.
Jeśli zdiagnozowano u ciebie depresję sezonową, zadbaj również o włączenie do kuracji preparatów z magnezem. Mimo tego, że wiele osób traktuje ten minerał nieco po macoszemu, to mało kto zdaje sobie sprawę z jego wpływu na nasze samopoczucie. Okazuje się, że uczestniczy on w przemianach tryptofanu do serotoniny, czyli hormonu szczęścia. Co więcej, moduluje on stężenie dopaminy i noradrenaliny, reguluje cykl snu i czuwania, a także tonizuje układ nerwowy. Jego deficyt zaostrza procesy zapalne, które z kolei zwiększają ryzyko wystąpienia depresji.
Dieta na depresję sezonową
Stosowanie farmakoterapii i suplementacji stanowi jedynie wisienkę na torcie twoich codziennych nawyków. Wiedz, że masz ogromny wpływ na to, w jaki sposób i z jaką intensywnością będzie przebiegała twoja depresja sezonowa (zimowa oraz letnia). Najważniejszym fundamentem twoich działań powinna być zdrowa dieta.
Co powinno regularnie gościć na twoim talerzu? Stawiaj przede wszystkim na zbilansowane posiłki, opierające się na węglowodanach złożonych, pełnowartościowym białku oraz dobrej jakości tłuszczach. Sięgaj po pokarmy będące źródłem takich składników odżywczych jak antyoksydanty, witaminy z grupy B, kwasy omega-3, magnez, żelazo, selen oraz cynk.
Doskonałym uzupełnieniem twoich posiłków będą źródła tryptofanu, który – jak wcześniej wspomniano – jest prekursorem serotoniny. Spore ilości tego aminokwasu znajdziesz w bananach, soi, indyku, mleku, serach żółtych oraz kaszy mannej. Pamiętaj również o zadbaniu o swoją mikrobiotę jelitową poprzez dorzucenie do jadłospisu składników zarówno probiotycznych, jak i prebiotycznych.
W diecie dedykowanej wyciszeniu symptomów depresji sezonowej nie ma miejsca na przetworzone produkty spożywcze oraz te o wysokim udziale rafinowanych cukrów. Zrezygnuj ze słodkich i słonych przekąsek, napojów alkoholowych i fast foodów. Jeśli jesteś koneserem małej czarnej, wiedz, że warto ograniczyć jej spożywanie, ponieważ nadmiar kofeiny może wzmagać towarzyszące ci uczucie niepokoju, a także negatywnie wpływać na nocny odpoczynek.
Psychoterapia na depresję sezonową
Uzupełnieniem kompleksowego podejścia do leczenia depresji sezonowej jest udanie się na psychoterapię. Zajęcia z doświadczonym psychologiem lub psychoterapeutą pozwalają na nauczenie się praktycznych sposobów radzenia sobie z jej przykrymi dolegliwościami. Pozwalają one na lepsze poznanie siebie, swoich reakcji i emocji, pomagają przełamywać zwiększoną chęć do izolacji społecznej i promują pozytywne myślenie.
Depresja sezonowa dwubiegunowa
Depresja sezonowa a dwubiegunowa – to częste zagadnienie, które pojawia się w kontekście omawianego schorzenia. Jednak trzeba mieć na uwadze, że są to dwie różne dolegliwości. Ta druga zwana jest w nomenklaturze medycznej chorobą afektywną dwubiegunową i stanowi zaburzenie objawiające się obecnością epizodów maniakalnych i depresyjnych. Cechuje ją przewlekły charakter i określone wzorce zachowania towarzyszące obu tym stanom. W przebiegu manii pojawia się irytacja, natrętne myśli, skrajne zmiany emocji i wysoki poziom aktywności. Jeśli natomiast chodzi o epizod depresyjny, to mogą towarzyszyć mu urojenia oraz silne emocje, w tym poczucie winy i katastrofizacja.
Bibliografia:
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/35357051/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23950577/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28241991/
- lhttps://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25125215/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9962071/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5138072/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33252911/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK568745/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4673349/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5986464/
- https://www.washingtonpost.com/wellness/2023/02/23/depression-brain-inflammation-treatment/
Zarezerwuj wizytę już dziś
Zarezerwuj wizytę już dziś, nasi lekarze są dostępni 24 godziny na dobę, 7 dni w tygodniu i odpowiedzą tak szybko, jak to możliwe. Zaloguj się lub zarejestruj, aby zarezerwować wizytę.
Wizyta od 79 zł
