Dlaczego otyłość brzuszna jest niebezpieczna?

Otyłość brzuszna to nic innego, jak nadmierna ilość tkanki tłuszczowej w jamie brzusznej. Stanowi ona jednak poważne zagrożenie dla zdrowia, przez co wymaga podjęcia walki z nią. Dowiedz się, czym dokładnie jest otyłość brzuszna, jakie są jej przyczyny oraz metody leczenia.

Spis treści:

1. Co to jest otyłość brzuszna?
2. Jak wygląda otyłość brzuszna?
3. Jak obliczyć otyłość brzuszną?
4. Jak leczyć otyłość brzuszną?

Co to jest otyłość brzuszna?

Otyłość to problem nie tylko estetyczny, ale przede wszystkim zdrowotny. Jest to choroba przewlekła, która wymaga diagnozy i odpowiedniego leczenia. Otyłość typu brzusznego jest szczególnie uważana za najbardziej niebezpieczną formę otyłości, gdyż zwiększa ryzyko wystąpienia schorzeń układu sercowo-naczyniowego, będących jedną z głównych przyczyn śmierci w naszym kraju, zaraz obok chorób nowotworowych. Lokalizacja tkanki tłuszczowej w okolicy brzucha jest bardziej powiązana z czynnikami ryzyka sercowo-naczyniowymi i metabolicznymi niż otyłość obwodowa.

Umów e-wizytę

Jakie są przyczyny otyłości brzusznej?

W wielu sytuacjach przyczyny otyłości brzusznej wynikają z zaniedbań w stosunku do diety w diecie i stylu życia. Do najczęstszych czynników, które stoją za otyłością tego typu, zaliczają się zwłaszcza:

●      spożywanie nadmiaru tłuszczów nasyconych, cukrów i wysokoprzetworzonej żywności oraz nieregularne posiłki,

●      brak aktywności fizycznej i siedzący tryb życia,

●      używki, zwłaszcza alkohol i nadmierne spożywanie kawy,

●      brak odpowiedniej ilości snu,

Otyłość brzuszna może być wynikiem różnych schorzeń. Jest ona wymieniana jako objaw między innymi: 

●      niedoczynności tarczycy, 

●      zespołu Cushinga,

●      zespołu policystycznych jajników. 

Ponadto, niektóre leki, takie jak antydepresanty i glikokortykosteroidy, mogą prowadzić do otyłości brzusznej. Przyczyny otyłości brzusznej można również znaleźć w zaburzeniach hormonalnych, na przykład u kobiet po menopauzie często zwiększa się obwód talii. Współcześnie coraz częściej obserwuje się związek między otyłością brzuszną a przewlekłym stresem, depresją, nerwicą i zaburzeniami lękowymi. Należy także wspomnieć o genetycznych predyspozycjach do otyłości.

Jak wygląda otyłość brzuszna?

U wielu osób można zauważyć nagromadzenie tkanki tłuszczowej w okolicach brzucha. Ten stan określa się jako otyłość brzuszną, inaczej nazywana otyłością trzewną, centralną lub typu jabłko. Oczywiste jest, że nieestetyczna „oponka” czy „mięsień piwny” nie wygląda dobrze, jednak niektórzy zapominają, że tłuszcz gromadzi się nie tylko pod skórą, ale również wokół wewnętrznych narządów (np. serca, wątroby, trzustki), co wpływa na ich funkcjonowanie. Otyłość brzuszna uważana jest za najniebezpieczniejszych dla zdrowia typów otyłości – jeśli nie zostanie odpowiednio leczona, zawsze prowadzi do zespołu metabolicznego i rozwoju chorób sercowo-naczyniowych.

Dlaczego otyłość brzuszna jest niebezpieczna? 

Otyłość brzuszna to najbardziej niekorzystny rodzaj otyłości, ponieważ powoduje zaburzenia i spowolnienie procesów metabolicznych i równowagi lipidowej. Ponadto, prowadzi do rozwoju cukrzycy, nadciśnienia tętniczego oraz znacznie zwiększa ryzyko wystąpienia chorób układu sercowo-naczyniowego, takich jak zawał serca czy udar mózgu. Otyłość brzuszna, czyli gromadząca się w pasie tkanka tłuszczowa, dodatkowo obciąża kręgosłup, co powoduje bóle lędźwiowe i problemy z postawą. 

W przypadku otyłości brzusznej tłuszcz gromadzi się nie tylko pod skórą, ale także wokół narządów takich jak serce, wątroba, trzustka, a także w mięśniach szkieletowych - jest to tzw. tłuszcz wisceralny. Tkanka tłuszczowa w tych miejscach zakłóca funkcjonowanie narządów wewnętrznych i powoduje nieprawidłowości w gospodarce hormonalnej. Wysoki poziom wolnych kwasów tłuszczowych prowadzi do wzrostu wydzielania insuliny, co z kolei prowadzi do rozwoju cukrzycy typu 2.

Nadmiar tłuszczu w otyłości brzusznej powoduje również nadprodukcję substancji zapalnych i enzymów, co prowadzi do stanów zapalnych, wzrostu cholesterolu LDL oraz sprzyja wystąpieniu nadciśnienia tętniczego. Wysoki poziom cholesterolu, podniesiona insulina oraz zaburzenia w działaniu narządów wydzielania wewnętrznego i serca to prosta droga do rozwoju chorób takich jak cukrzyca, udar czy zawał serca, a także mogą prowadzić do uszkodzeń siatkówki oka (zmiany miażdżycowe w tętnicach mogą wpływać negatywnie na zdrowie oczu). Tłuszcz zgromadzony w narządach wewnętrznych i wokół pasa zwiększa również krzepliwość krwi, co wiąże się z ryzykiem powstawania niebezpiecznych zakrzepów.

Jak obliczyć otyłość brzuszną?

Aby określić otyłość brzuszną, najprostszym sposobem jest zmierzenie obwodu pasa. Dla mężczyzn otyłość brzuszna występuje, gdy obwód pasa przekracza 94 cm, w przypadku kobiet natomiast, gdy obwód przekracza 88 cm. Zazwyczaj używa się wskaźnika BMI do oceny nadwagi lub otyłości, jednak w przypadku otyłości brzusznej stosuje się wskaźnik WHR (stosunek obwodu talii do obwodu bioder). Dla kobiet różnica powyżej 0,8 oznacza otyłość brzuszną, a dla mężczyzn - powyżej 1,0.

Jak leczyć otyłość brzuszną? 

Otyłość brzuszną można głównie leczyć poprzez zmianę nawyków żywieniowych oraz zwiększenie aktywności fizycznej. W kontekście diety, należy wprowadzić następujące zmiany: 

●     zmniejszenie spożycia kalorii o 500-1000 kcal w stosunku do zapotrzebowania, co pozwoli na utratę masy ciała w zakresie 0,5-1 kg tygodniowo; 

●     spożywanie regularnych posiłków w odstępach czasowych, włączając w to śniadanie do godziny po przebudzeniu; 

●     unikanie podjadania między posiłkami; 

●     zwiększenie spożycia warzyw (400-500g dziennie), świeżych owoców (200-300g dziennie) oraz pełnoziarnistych produktów zbożowych, takich jak pieczywo razowe, kasze, ryż brązowy, makaron pełnoziarnisty i płatki zbożowe; 

●     odrzucenie tłustego nabiału (sery żółte, pleśniowe, tłuste mleko), tłustych mięs (wieprzowina, wołowina), słodyczy, żywności przetworzonej i fast foodów; 

●     Wykluczenie cukru i słodzenia napojów oraz ograniczenie do minimum spożywania soków, napojów i wód smakowych; 

●     picie co najmniej 2 litrów wody dziennie; 

●     gotowanie potraw w wodzie lub na parze, pieczenie w rękawach do pieczenia oraz duszenie bez wstępnego obsmażania zamiast smażenia; 

●     ograniczenie spożycia alkoholu i kawy; 

●     ograniczenie spożycia soli.

Drugim elementem leczenia otyłości brzusznej jest aktywność fizyczna. Zaleca się wykonywanie ćwiczeń o umiarkowanej intensywności, przez około 30 do 60 minut dziennie. Ze względu na ograniczoną wydolność fizyczną, osoby zmagające się z otyłością brzuszną powinny zacząć od aktywności obejmujących:

●     szybsze spacery,

●     nordic walking,

●     pływanie,

●     jazdę na rowerze.

Praktycznie cały powyższy zestaw ćwiczeń na walkę z otyłością opiera się na wykorzystaniu własnego ciężaru ciała. Aby sprawnie uzyskać odpowiednią wydolność fizyczną, warto regularnie praktykować tego rodzaju aktywności każdego dnia. Następnie, warto wprowadzić elementy treningu - jeśli chodzi o dobre ćwiczenia na otyłość brzuszną, warto uwzględnić ćwiczenia podzielone ze względu na partie mięśniowe oraz użycie maszyn lub wolnych ciężarów: 

●      nogi: wykroki, zakroki, przysiady, ugięcia nóg, wyprosty kolan, przyciągania i odwiedzenia; 

●      plecy: przyciąganie sztangi/sztangielek, ściąganie drążków/linek wyciągu; 

●      klatka piersiowa i barki: wyciskanie sztangi/sztangielek, uchwytów wyciągu; 

●      ramiona: wyprosty i ugięcia ramion z użyciem sztangi/sztangielek/wyciągów; 

●      brzuch: skłony, deska, przenoszenie ciężarów.

Przejmując odpowiednią aktywność fizyczną oraz wprowadzając różnorodne ćwiczenia na walkę z otyłością, można osiągnąć zamierzone rezultaty i poprawić swoje zdrowie. Trening wyłącznie samego brzucha nie ma sensu ze względu na niewielką ilość spalanych kalorii, dlatego też warto skupić się na treningu całego ciała.

Co i jak często jeść przy otyłości brzusznej?

Zarówno w przypadku dorosłych, jak i dzieci, nie zawsze trzeba zmniejszać ilości spożywanych posiłków - należy przede wszystkim zredukować ich kaloryczność oraz zadbać o sposób, w jaki zostaną przyrządzone. W jadłospisie powinny znaleźć się zwłaszcza:

●      ryby, 

●      chude mięso, 

●      świeże warzywa,

●      owoce.

Należy unikać niezdrowych, przetworzonych słodyczy, fast foodów i napojów słodzonych. Codzienna dieta powinna składać się z czterech posiłków. Podczas odchudzania warto pić dużo wody niegazowanej oraz wprowadzić różne warzywa i owoce. Mięso powinno być pieczone, grillowane lub gotowane - zdecydowanie należy unikać smażenia i przygotowywania sosów, które zwiększają kaloryczność spożywanych posiłków. Zamiast ziemniaków najlepiej podawać do obiadu ciemny ryż, makaron z pełnego przemiału i kasze pełnoziarniste, które dodatkowo dostarczą wielu cennych składników odżywczych organizmowi.