Dobry a zły cholesterol - co musisz o nich wiedzieć? LDL a HDL

A co to jest HDL i LDL dobry i zły cholesterol? 

HDL i LDL to dwa różne typy cząsteczek tłuszczu, które transportują cholesterol w organizmie. HDL, znany jako dobry cholesterol, usuwa nadmiar cholesterolu z układu krążenia i dostarcza go do wątroby do przetworzenia lub wydalenia. LDL, czyli zły cholesterol, przyczynia się do powstawania blokad w tętnicach, znanych jako płytki miażdżycowe. Medycyna zaleca, aby poziom LDL był jak najniższy, podczas gdy poziom HDL wyższy, bo taki układ jest korzystny dla zdrowia. Wartości te są mierzone w ramach profilu lipidowego, który obejmuje również trójglicerydy i cholesterol całkowity. Trójglicerydy to forma tłuszczu, która również wpływa na zdrowie serca. Cholesterol całkowity to suma różnych typów cholesterolu, w tym HDL i LDL i jest jednym ze wskaźników używanych w ocenie ryzyka chorób sercowo-naczyniowych. Obie frakcje dobry i zły cholesterol są potrzebne dla zdrowego funkcjonowania organizmu. Kluczową sprawą jest utrzymanie właściwych proporcji. 

Co robić, jeśli cholesterol jest wysoki? 

Jeśli badania wykażą złe poziomy cholesterolu, ważne jest wprowadzenie zmian w diecie, zwiększenie aktywności fizycznej oraz, w niektórych przypadkach, leczenie farmakologiczne, bo to może ocalić lub wydłużyć ludzkie życie.

Co to jest cholesterol HDL?

HDL to skrót od High-Density Lipoprotein, co w języku polskim oznacza cząsteczki tłuszczu o wysokiej gęstości, która działa jak pomoc drogowa, bo usuwa złe cholesterolowe płytki miażdżycowe LDL i zapobiega ich gromadzeniu się w tętnicach. W skrócie HDL pomaga utrzymać zdrowy układ krążenia przez recykling cholesterolu. Dlaczego nazywamy cholesterol zły LDL i dobry HDL? Frakcja HDL transportuje nadmiar cholesterolu z różnych części organizmu do wątroby, gdzie jest albo ponownie przetworzony, albo wydalany z organizmu w formie kwasów żółciowych. Te kwasy są kluczowymi składnikami żółci, substancji produkowanej przez wątrobę i magazynowanej w pęcherzyku żółciowym. Żółć jest potem uwalniana do jelita cienkiego, gdzie pomaga w trawieniu tłuszczów. Ostatecznie, kwasy żółciowe oraz cholesterol, które nie zostały przetworzone, organizm pozbywa się poprzez wypróżnienia. Dzięki zdolności do usuwania złogów cholesterolu HDL zmniejsza ryzyko powstawania zatorów miażdżycowych w ściankach tętnic, co jest główną przyczyną wielu chorób sercowo-naczyniowych. HDL ma również właściwości antyoksydacyjne i przeciwzapalne, co korzystnie wpływa na zdrowie tętnic i redukuje ryzyko stanów zapalnych w organizmie. Z tych powodów, wysoki poziom HDL jest postrzegany jako korzystny dla zdrowia sercowo-naczyniowego i ogólnego stanu zdrowia. Zdrowie serca zależy od wielu czynników, w tym również od niskiego poziomu LDL złego cholesterolu i trójglicerydów. Dlatego lekarze stosują kompleksowe podejście, które uwzględnia różne aspekty zdrowia układu sercowo-naczyniowego.

Jaki cholesterol nazywamy złym?

Terminy zły i dobry cholesterol są uproszczeniami używanymi w celu zrozumienia różnych funkcji lipidów w organizmie człowieka. Cholesterol LDL Low-Density Lipoprotein, czyli lipoproteiny o niskiej gęstości przenosi cholesterol z wątroby do różnych części organizmu, gdzie jest wykorzystywany w różnych procesach biologicznych. Problem pojawia się, gdy jest go zbyt dużo. Cholesterol LDL jest określany jako zły, ponieważ jego nadmiar prowadzi do tworzenia się płytek miażdżycowych w ścianach tętnic, co z kolei zwiększa ryzyko zatorów i ogranicza przepływ krwi. Płytki mogą zwężać i utwardzać tętnice, co utrudnia przepływ krwi i zwiększa ryzyko zatorów i zakrzepów. Bezobjawowo potrafi doprowadzić do nagłego zawału serca lub udaru mózgu. Cholesterol nazywamy złym, bo wysoki poziom LDL we krwi jest głównym czynnikiem ryzyka rozwoju chorób sercowo-naczyniowych. 

Wizyta 99 zł

E-skierowanie na badania

Różnica między cholesterolem HDL a LDL

Wyobraźmy sobie, że układ krążenia to system autostrad. Cholesterol LDL, czyli zły cholesterol działa jak samochody, które z różnych powodów zatrzymują się na drodze, tworząc zatory i blokując ruch. Zatory to w rzeczywistości to płytki miażdżycowe, które mogą utrudnić przepływ krwi przez tętnice i zwiększyć ryzyko zawału serca czy udaru. Cholesterol HDL, czyli dobry cholesterol działa jak pomoc drogowa. Jej zadaniem jest sprzątanie zatorów utworzonych przez LDL. HDL odbiera zły cholesterol i transportuje go z powrotem do centrali, czyli wątroby, gdzie jest albo recyklingowany, albo wydalany z organizmu. Cholesterol ogólny to suma wszystkich pojazdów na autostradzie, tych, które tworzą zatory LDL, jak i tych, które je sprzątają HDL. To ważny wskaźnik, ale nie daje pełnego obrazu, dlatego lekarze często zalecają także badania na poziom HDL i LDL. Trójglicerydy można porównać do ciężarówek przewożących różne towary (tłuszcze). Jeśli jest ich zbyt dużo, mogą również przyczynić się do tworzenia zatorów i innych problemów z przepływem krwi. Dla zdrowia i życia ważne jest utrzymanie niskiego poziomu LDL i trójglicerydów oraz wysokiego poziomu HDL. To jak dbanie o płynność ruchu na autostradzie, aby uniknąć wypadków i korków. 

Jaki powinien być dobry i zły cholesterol? 

Cholesterol całkowity u zdrowego człowieka nie powinien przekraczać 200 mg/dl. Zaleca się, aby stężenie HDL było większe od 40 mg/dl (u kobiet powyżej 46 mg/dl), a frakcji LDL nie przekraczało 115 mg/dl. Trójglicerydy poniżej 150 mg/dl są w normie.

Co robić jak jest wysoki cholesterol dobry i zły? 

Jeżeli stwierdzono u Ciebie wysokie poziomy zarówno dobrego cholesterolu HDL, jak i złego cholesterolu LDL, jak najszybciej skonsultuj się z lekarzem. Jak sobie pomóc w zarządzaniu poziomem cholesterolu? Jeżeli stwierdzono u Ciebie wysokie poziomy zarówno HDL, jak i LDL, skonsultuj się z lekarzem. Ogranicz spożycie tłuszczów nasyconych i trans, a zwiększ spożycie błonnika oraz owoców i warzyw. Aktywność fizyczna, spacery czy 10 000 kroków dziennie, również pomoże. Jeśli zalecone jest leczenie farmakologiczne, statyny są najczęściej stosowanym lekiem. W tej sytuacji regularne badania są konieczne. Nie pij alkoholu. Kontroluj inne czynniki ryzyka: ciśnienie krwi, poziom cukru we krwi i obecność stanów zapalnych. Lekarz może dopasować zalecenia do indywidualnej sytuacji pacjenta, biorąc pod uwagę całościowy obraz zdrowia, historię medyczną rodziny, choroby współistniejące, np. choroby tarczycy i wyniki badań laboratoryjnych. Na tej podstawie może zalecić indywidualnie dostosowany plan zarządzania poziomem cholesterolu, który może obejmować zmiany w stylu życia, dietę, ćwiczenia i ewentualnie leczenie farmakologiczne.

Wizyta od 59 zł

Umów Wizytę Express

Umów Wizytę Standard

Bibliografia:

1. Fizjologia człowieka Tom 2 Układ krążenia, Stanisław Konturek (2023), Wyd. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
2. Lipidologia co koniecznie należy wiedzieć? Artur Mamcarz, Piotr Jankowski, Alicja Baska, Marcin Barylski, Bogusław Okopień, Łukasz Bułdak, Aleksandra Bołdys (2022), Wyd. PZWL
3. Lipidologia, Redakcja naukowa: Artur Mamcarz, Marcin Wełnicki, Marcin Barylski (2020), Wyd. PZWL 
4. Stany zagrożenia życia w chorobach układu krążenia, Adam Stępka (2019), Wyd. PZWL