Ginekomastia – czym jest, objawy, przyczyny, leczenie

Ginekomastia to schorzenie dotykające wielu mężczyzn, w przebiegu którego następuje rozrost piersi. Jest ona wynikiem zaburzeń hormonalnych objawiających się specyficzną reakcją komórek zlokalizowanych w obrębie gruczołu sutkowego. Zmiana ta ma charakter łagodny i może być zarówno jednostronna, jak i obustronna. Ginekomastia – co to jest  i skąd się bierze? Jakie są jej objawy? I co warto wiedzieć na temat dostępnych opcji leczenia? Poznaj odpowiedzi na te i inne pytania!

Spis treści:

1. Co to jest ginekomastia?
2. Objawy ginekomastii
3. U kogo występuje ginekomastia?
4. Jak poznać ginekomastię?
5. Leczenie ginekomastii

Co to jest ginekomastia?

Ginekomastia to przypadłość, która dotyka mężczyzn w różnym wieku i na różnych etapach życia. Stwierdza się ją w momencie, gdy dochodzi u nich do przerostu gruczołu piersiowego. Wyróżniamy jej trzy rodzaje, w zależności od tego, które tkanki ulegają zmianie. Ginekomastia właściwa wiąże się ze zwiększeniem objętości tkanki gruczołowej, ginekomastia tłuszczowa – jak sugeruje sama nazwa – dotyka tkanki tłuszczowej, natomiast w jej wariancie mieszanym dochodzi do rozrostu obu tych struktur.

Umów e-wizytę

Lipomastia a ginekomastia – to jedno z najczęściej dyskutowanych zagadnień zarówno wśród pacjentów, jak i specjalistów. Jaka jest między nimi różnica? Tę pierwszą diagnozuje się, gdy mamy do czynienia z nadmiarem tkanki tłuszczowej i skóry. Nierzadko jest ona konsekwencją utraty nadprogramowych kilogramów u chorych na nadwagę i otyłość. W tej drugiej z kolei dochodzi do rozrostu tkanki gruczołowej.

Ginekomastia u mężczyzn może być zjawiskiem naturalnym i wówczas nie powinna budzić niepokoju. Mowa m.in. o ginekomastii fizjologicznej, która jest typowa dla noworodków i ustępuje po 4. miesiącu życia, dojrzewaniowej, czyli związanej z pokwitaniem, oraz tej typowej dla starszych mężczyzn, spowodowanej naturalnym wygasaniem czynności jąder. W pozostałych przypadkach powiększanie się piersi u mężczyzn jest procesem patologicznym i może mieć rozmaite podłoże.

Skąd dokładnie bierze się ginekomastia? Przyczyn tej przypadłości upatruje się najczęściej w zaburzeniach natury endokrynologicznej, które prowadzą do dominacji estrogenów nad androgenami. Warto w tym miejscu podkreślić, że fluktuacje hormonów są nieraz wynikiem takich chorób jak niewydolność nerek czy marskość wątroby. Swoją cegiełkę do wykształcenia się powyższego problemu zdrowotnego dokładają dodatkowe centymetry w pasie. Okazuje się, że w tkance tłuszczowej znajduje się enzym, a dokładnie aromataza, która sprzyja konwersji męskich hormonów płciowych do tych żeńskich. Jego zwiększoną aktywność odnotowuje się na przykład u chorych na nadczynność tarczycy.

Innym powodem, dla którego mężczyźni borykają się z ginekomastią, jest wrodzony defekt receptora androgenowego lub zablokowanie jego funkcji przez konkretne substancje chemiczne. Przyjmujesz leki o działaniu antyandrogennym, w tym omeprazol, ranitydynę lub spironolakton? Wiedz, że twoja dolegliwość może być wynikiem właśnie tej kuracji. Co więcej, u jej podłoża leży również niedobór testosteronu będący konsekwencją obustronnego usunięcia jąder na skutek pojawienia się nowotworu, urazu, zapalenia czy chorób ziarniniakowych. Nie bez znaczenia pozostaje także obecność tzw. guzów feminizujących.

Wiele osób zastanawia się, czy przerost piersi u panów związany jest z toczącym się w ich organizmie nowotworem. Otóż jest to zmiana łagodna, którą – w zależności od jej przyczyny – można zniwelować lub całkowicie wyeliminować. Należy jednak mieć na uwadze, że leczenie farmakologiczne lub operacyjne powinno iść w parze ze zmianą nawyków, w tym tych związanych z odżywianiem.

Objawy ginekomastii

Ze względu na wizualny charakter zmian zachodzących w ginekomastii panowie bardzo często zgłaszają swoje zdrowotne wątpliwości już podczas wizyty u lekarza rodzinnego. Zwykle pojawia się symetryczne lub asymetryczne powiększenie jednej bądź obu piersi. Ponadto pacjenci sygnalizują bolesność i tkliwość obszaru objętego zmianami, w szczególności jeśli weszły one w zaawansowane stadium. Tkanka pod skórą wykazuje dużą sprężystość względem podłoża, dlatego każda nieruchoma masa o nieregularnych kształtach kwalifikuje się do przeprowadzenia pogłębionej diagnostyki. Analizując wygląd swojej klatki piersiowej, zwróć uwagę, czy twoje brodawki sutkowe nie są zniekształcone oraz czy nie pojawiła się tzw. skórka pomarańczowa. Nie mniej istotnym sygnałem jest obecność wydzieliny lub jej brak.

U kogo występuje ginekomastia?

Kto jest narażony na wyższe ryzyko pojawienia się ginekomastii? Odpowiedź na to pytanie nie jest tak oczywista, jak mogłoby się wydawać. Okazuje się, że do rozwoju tej przypadłości może dojść u panów bez względu na ich wiek. Szacuje się na przykład, że ta idiopatyczna dotyka nawet około 30% męskiej populacji. Oczywiście warto pamiętać, że istnieje szereg czynników korelujących z jej występowaniem. Wśród nich wymienia się starszy wiek, okres dojrzewania, przyjmowanie specyfików na bazie androgenów oraz stosowanie sterydów anabolicznych. Inne choroby, które nie pozostają bez znaczenia dla jej etiologii, to m.in. schorzenia tarczycy, wątroby oraz nerek, a także zespół Klinefeltera i zaburzenia hormonalne.

Jak poznać ginekomastię?

Po czym rozpoznasz u siebie ginekomastię? Objawy tej dolegliwości są na tyle charakterystyczne, że można dostrzec je już na pierwszy rzut oka. Dla większej pewności możesz przeprowadzić samobadanie polegające na odciągnięciu sutka od mięśnia piersiowego – u zdrowych mężczyzn powinien być on praktycznie niewyczuwalny. Jeśli czujesz pod palcami, że ma on przynajmniej 2 centymetry średnicy, skonsultuj się z lekarzem w celu weryfikacji twojego stanu zdrowia. 

Specjalista przeprowadzi na tobie badanie fizykalne, które zwykle obejmuje zarówno same piersi, jak i pobliskie węzły chłonne oraz zewnętrzne narządy płciowe. Konieczne może okazać się również skierowanie cię na badania laboratoryjne i obrazowe, które potwierdzą lub wykluczą nowotwór oraz potencjalne zaburzenia endokrynologiczne. Dodatkowo przygotuj się na to, że padną pytania o twój styl życia, sposób żywienia oraz przyjmowane na stałe leki. 

Jakie badania zleca lekarz w przebiegu ginekomastii? Leczenie tego problemu nie rozpocznie się bez oznaczenia takich parametrów krwi jak testosteron, prolaktyna, estradiol, LH, FSH, SHBG oraz TSH. Specjalista może zlecić również wykonanie morfologii, markerów nowotworowych, prób wątrobowych i nerkowych oraz USG sutków, jamy brzusznej, nadnerczy i/lub jąder. Co więcej, podejrzenie nowotworu wymaga pobrania materiału do oceny histopatologicznej. 

Leczenie ginekomastii

Przeprowadzenie szczegółowego wywiadu i pogłębionej diagnostyki ma na celu określenie podłoża choroby. Ginekomastia fizjologiczna na przykład nie wymaga podejmowania żadnych kroków, zwłaszcza że z biegiem czasu obserwuje się jej naturalny zanik. Inaczej sytuacja ma się w przypadku tej o charakterze patologicznym, ponieważ terapia jest wówczas nakierowana na jej przyczynę. Jeśli wynika ona z przyjmowania konkretnych leków, zaleca się zmianę farmakoterapii. Z kolei w sytuacjach, gdy jest ona związana z określoną jednostką chorobową, kuracja ma za zadanie eliminację schorzenia leżącego u jej podstaw. Warto mieć na uwadze, że otrzymanie diagnozy nowotworu wymaga poddania się leczeniu onkologicznemu.

Stwierdzono u ciebie ten rodzaj ginekomastii? Zabieg to jedno z rozwiązań, które masz do dyspozycji. Jednak specjaliści proponują go dopiero wtedy, gdy wstępny protokół leczniczy nie przynosi spodziewanych rezultatów. Pozbycie się tej dolegliwości polega na zastosowaniu bardzo precyzyjnego nacięcia chirurgicznego pod sutkiem, umożliwiającego usunięcie gruczołu. Pobrany materiał jest wysyłany do dalszych badań w celu wykluczenia raka. Procedura ta jest krótka, dzięki czemu pacjent może od razu wrócić do domu. Szwy usuwane są po upływie nieco ponad tygodnia, a dzięki niewielkiemu nacięciu skóry nie musisz martwić się o potencjalne blizny. W przebiegu ginekomastii mieszanej, czyli tłuszczowo-gruczołowej, stosuje się połączenie liposukcji, czyli odsysanie tkanki tłuszczowej z wycięciem gruczołu.

Lipomastia, czyli ginekomastia z przerostem tkanki tłuszczowej, daje o wiele większe pole manewru. W zależności od jej zaawansowania opcji jest co najmniej kilka. Jednym z rozwiązań jest wspomniana liposukcja. Jest ona mało inwazyjna i zwykle wykonywana w znieczuleniu miejscowym. Jeśli pacjent czuje się na siłach, może nawet tego samego dnia wrócić do domu. Nie wiesz, na jaki rezultat się przygotować? Wiedz, że kliniki, które posiadają w swojej ofercie taki zabieg, chętnie prezentują na swoich stronach internetowych wizualny efekt usuwania przypadłości, jaką jest ginekomastia. Przed i po tej procedurze wykonywane są zdjęcia – oczywiście za zgodą pacjenta – które dają możliwość wyobrażenia sobie siebie po operacji. 

Należy podkreślić, że niewielki rozrost tkanki tłuszczowej w obrębie klatki piersiowej można w znacznym stopniu zniwelować domowymi sposobami, bez potrzeby zażywania leków czy poddawania się zabiegom. Tutaj sprawdzą się zarówno ćwiczenia oporowe, jak i te aerobowe. Jeśli nie lubisz długich sesji kardio, zacznij od wdrożenia do swojej rutyny takich aktywności fizycznych jak jazda na rowerze, bieganie, skakanie na skakance czy ćwiczenia na orbitreku. Wartościowym rozwiązaniem jest także wprowadzenie treningu interwałowego polegającego na stosowaniu serii ćwiczeń o zmiennej intensywności. Jeśli chodzi o trening siłowy, stawiaj na opcje angażujące mięśnie klatki piersiowej, w tym pompki czy wyciskanie sztangi na ławce. 

Borykasz się z ginekomastią tłuszczową? W takim razie postaraj się zmienić swoje nawyki żywieniowe. Doskonałym wyborem będzie dieta o obniżonej kaloryczności, która pozwoli ci na zrzucenie nadprogramowych kilogramów. Komponuj swoje posiłki w sposób zbilansowany, pamiętając o uwzględnieniu w nich źródeł pełnowartościowego białka, zdrowych tłuszczów i węglowodanów złożonych. Unikaj przetworzonej żywności, kolorowych napojów, alkoholu oraz źródeł cukrów prostych. Nie zapominaj również o regularnym piciu wody i dbaniu o higienę swojego snu, który jest jednym z fundamentów w procesie odchudzania.

Bibliografia:

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK279105/

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK430812/

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25112235/

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27145756/

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24741509/

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15242307/