Łuszczyca – jak leczyć? Przyczyny i objawy
Łuszczyca to choroba o podłożu autoimmunologicznym, czyli takim, w którym układ odpornościowy, zamiast chronić tkanki i narządy – akurat w tym w przypadku skórę – atakuje je i niszczy. Jest to schorzenie przewlekłe, którego nie da się całkowicie wyleczyć, jednak można wprowadzić je w remisję. Jak dokładnie to zrobić? Czy łuszczyca jest zaraźliwa? Jakie są jej objawy i powikłania? Dowiedz się, skąd się bierze łuszczyca, po czym ją rozpoznać i jak sobie z nią radzić!
Spis treści
- Jak wygląda łuszczyca?
- Łuszczyca – przyczyny
- Objawy łuszczycy
- Rodzaje łuszczycy
- Łuszczyca – leczenie
- Skutki nieleczonej łuszczycy
Jak wygląda łuszczyca?
Zanim dowiesz się, jak przebiega leczenie łuszczycy, warto odpowiedzieć sobie na pytanie, czym w ogóle jest ta przypadłość i w jaki sposób się objawia. Otóż jest to jedno ze schorzeń autoimmunologicznych, czyli takich, w których układ odpornościowy produkuje przeciwciała skierowane przeciwko tkankom i narządom własnego organizmu – w tym przypadku skórze.
Łuszczyca dotyczy 2-3% populacji w krajach wysoko rozwiniętych, włączając w to zarówno kobiety, jak i mężczyzn. Zwykle daje ona o sobie znać pomiędzy 20. a 35. rokiem życia, jednak w rzeczywistości może pojawić się u osób w każdym wieku. Co ciekawe, najwyższa liczba zachorowań odnotowywana jest w Europie i Stanach Zjednoczonych, natomiast najniższa w Azji i Afryce.
Jak wygląda łuszczyca? Wszystko zależy od jej odmiany, jednak w większości przypadków można rozpoznać ją po zaczerwienionych grudkach o wyrazistych brzegach, pokrytych szaro-srebrzystą łuską, będących wynikiem nadmiernego rogowacenia naskórka. Zazwyczaj umiejscowione są one na łokciach, kolanach oraz owłosionej skórze głowy, jednak nie jest to regułą.
Łuszczyca – przyczyny
Skąd się bierze łuszczyca? Przyczyny jej rozwoju nie są do końca znane. Na ten moment przyjmuje się, że za jej rozwojem mogą stać:
- czynniki genetyczne, w tym polimorfizm(wiele form) genu HLA-Cw6,
- immunologiczne, np. nieprawidłowe funkcjonowanie komórek Langerhansa (komórki odgrywające kluczową rolę w mechanizmach odpornościowych skóry)
- środowiskowe, zwłaszcza przewlekły stres, palenie papierosów, przyjmowanie niektórych leków (niesteroidowe leki przeciwzapalne, lit, środki przeciwmalaryczne, cymetydyna, beta-blokery) oraz infekcje.
- Co więcej, zaobserwowano, że łuszczyca częściej dotyka kobiet w trakcie menopauzy oraz tych będących w ciąży lub po porodzie.
Wiele wskazuje na to, że duży wpływ na powstawanie bądź zaostrzanie objawów łuszczycy ma nadwaga, zaburzenia hormonalne, hipokalcemia (niedobór wapnia, oraz zakażenia wywołane drobnoustrojami, w tym gronkowcami i paciorkowcami, oraz nadużywanie alkoholu. Czy łuszczyca jest zaraźliwa? Odpowiedź brzmi nie, jednak warto wiedzieć, że jeśli zmaga się z nią jeden z rodziców, to prawdopodobieństwo jej odziedziczenia przez dziecko wynosi 10-20%. W przypadku jej obecności u matki i ojca z kolei ryzyko to wzrasta nawet do 70%.
Wizyta od 59 zł
Objawy łuszczycy
Jakie symptomy przypisuje się łuszczycy? Objawy tej choroby są dość specyficzne, więc zazwyczaj trudno je przeoczyć. Schorzenie to rozpoznasz przede wszystkim po charakterystycznych zmianach skórnych, które przybierają różną postać w zależności od jej rodzaju i stadium zaawansowania. Początki łuszczycy objawiająsię tzw. wykwitem pierwotnym, czyli wyraźnie odgraniczonymi, czerwonobrunatnymi grudkami o złuszczającej się powierzchni. Po ich zdrapaniu możesz spodziewać się objawu Auspitza (kropelkowate krwawienia) oraz objawu świecy stearynowej (błyszcząca warstwa przypominająca wosk).
Z upływem czasu zmiany robią się coraz większe i pokrywają się szaro-srebrzystymi łuskami. Zwykle pojawiają się one na kolanach, łokciach, dolnej części pleców oraz owłosionej skórze głowy, choć równie dobrze mogą rozprzestrzenić się na innych obszarach skóry. Nierzadko towarzyszy im świąd, zwłaszcza jeśli dojdzie do ich zaostrzenia. Innym sygnałem świadczącym o aktywnej łuszczycy jest objaw Köbnera, czyli powstawanie zmian łuszczycowych nawet po 14 dniach od miejscowego uszkodzenia naskórka, np. wskutek jego zadrapania.
Co zrobić, jeśli rozwinie się u ciebie łuszczyca? Objawy warto skonsultować z dermatologiem, który przeprowadzi badanie dermatoskopowe i – w razie potrzeby – wykona biopsję zmiany w celu poddania jej ocenie histopatologicznej. Jeśli twoje symptomy mocno cię niepokoją lub utrudniają ci funkcjonowanie, a masz problem z dostaniem się do specjalisty stacjonarnie, skorzystaj ze zdalnej konsultacji na naszej platformie telemedycznej Med24. W Med24 otrzymasz fachową poradę dermatologiczną z możliwością uzyskania e-recepty oraz e-skierowania na stosowne badania. I to wszystko bez wychodzenia z domu.
Rodzaje łuszczycy
Skoro już wiesz, czy łuszczyca jest zaraźliwa i jak wygląda jej przebieg, czas poznać jej rodzaje. Najczęściej mamy do czynienia z łuszczycą zwyczajną, zwaną również plackowatą, która diagnozowana jest nawet u 90% pacjentów. Można rozpoznać ją po okrągłych bądź owalnych, wypukłych zmianach, wyraźnie oddzielonych od skóry, widocznych m.in. na plecach, kolanach, łokciach oraz głowie.
Wyróżnia się dwa typy łuszczycy zwyczajnej, tj. typ I występujący u młodych osób, mający cięższy przebieg i tendencję do nawracania, oraz typ II, czyli tzw. łuszczycę dorosłych, która daje o sobie znać pomiędzy 50. a 70. rokiem życia i jest łagodniejsza od tej młodzieńczej. Poza łuszczycą zwyczajną w świecie medycyny wyróżnia się takie odmiany tej choroby jak:
łuszczyca stawowa – inaczej łuszczycowe zapalenie stawów. Dotyka ona jednego bądź kilku stawów i nie zawsze towarzyszą jej zmiany łuszczycowe skóry. W ciężkim przebiegu może doprowadzić do ich zniszczenia, a co za tym idzie niesprawności;
łuszczyca paznokci – w jej przebiegu dochodzi do naparstkowania, czyli powstawania punktowych wgłębień w płytce paznokciowej. Niekiedy można zaobserwować na nich także żółte przebarwienia oraz bruzdy. W jej zaawansowanym stadium rozwija się onycholiza, w której paznokcie oddzielają się od łożyska;
łuszczyca owłosionej skóry głowy – zmiany łuszczycowe obejmują owłosioną skórę głowy, jednak mogą wychodzić poza jej obszar. Przybierają one postać odgraniczonych tarczek lub plam pokrytych srebrzystymi łuskami i wywołują uczucie swędzenia;
łuszczyca kropelkowata – jej nazwa bierze się od zmian przypominających kropelki w różowo-łososiowej barwie. Pojawiają się one niekiedy po infekcjach, najczęściej na tułowiu, kończynach, zwłaszcza łokciach i kolanach, oraz na czubku głowy;
łuszczyca wysiękowa – można rozpoznać ją po błyszczących, czerwonych i pokrytych łuską zmianach, umiejscowionych w fałdach skórnych, np. pod biustem, pod pachami, w pachwinach oraz pomiędzy pośladkami. W świecie medycyny funkcjonuje ona również pod nazwą łuszczycy odwróconej;
erytrodermia – najcięższa postać łuszczycy, obejmująca większą część powierzchni skóry. Towarzyszące jej zmiany charakteryzują się intensywnie czerwonym kolorem i przypominają poparzenia. Borykające się z nią osoby uskarżają się dodatkowo na silny świąd, tachykardię, gorączkę oraz dolegliwości bólowe.
Łuszczyca – leczenie
Jak skutecznie poradzić sobie z chorobą, jaką jest łuszczyca? Leczenie tej przypadłości zależy od jej rodzaju oraz stopnia zaawansowania. Przy jej łagodnym przebiegu wystarczy ograniczyć się do leczenia miejscowego, którego zadaniem jest złagodzenie stanu zapalnego i zahamowanie nadmiernej proliferacji naskórka. W tym celu stosuje się m.in. glikokortykosteroidy, cygnolinę, analogi witaminy D3, dziegcie oraz preparaty keratolityczne.
Jeśli zmiany łuszczycowe pokrywają ponad 10% powierzchni ciała, niezbędne może okazać się wdrożenie leczenia ogólnego, na które składa się fototerapia lub fotochemioterapia oraz przyjmowanie medykamentów z grupy retinoidów, cytostatyków lub immunosupresantów. Niekiedy pod uwagę brane są również leki biologiczne. Przy tym wszystkim należy dodatkowo pamiętać o zmianie trybu życia, zwłaszcza ochronie przed infekcjami, redukcji stresu oraz zaprzestaniu palenia papierosów. Co więcej, wskazane jest unikanie długich, gorących kąpieli i szorowania ciała szorstkimi gąbkami.
W przypadku łuszczycy objawy można nieco złagodzić poprzez zmianę nawyków żywieniowych, choć do tej pory nie pojawiły się żadne oficjalne zalecenia dietetyczne dotyczące tej jednostki chorobowej. Ważne, aby dieta była zbilansowana i bazowała na źródłach zdrowych tłuszczów, pełnowartościowego białka oraz dobrej jakości węglowodanów. Warto w niej uwzględnić m.in. tłuste ryby morskie, świeże warzywa i owoce, produkty pełnoziarniste, pestki i nasiona oraz nierafinowane oleje roślinne. Równie istotne jest nawadnianie organizmu oraz pozbycie się nadwagi i otyłości.
Przy komponowaniu jadłospisu zaleca się wyeliminować z niego pokarmy prozapalne, do których zaliczają się wysokoprzetworzone przekąski, głównie te obfitujące w cukry rafinowane i tłuszcze trans, mięso, zwłaszcza to czerwone, oraz mleko i jego przetwory. A co z ograniczeniem glutenu? W świecie nauki można natknąć się na badania wskazujące na korzystne działanie diety bezglutenowej w tym aspekcie, jednak jej skuteczność nie została jednoznacznie potwierdzona. Należy zaznaczyć, że niektórzy specjaliści polecają swoim pacjentom stosowanie diety wegetariańskiej lub śródziemnomorskiej.
Skutki nieleczonej łuszczycy
Jakie konsekwencje zdrowotne niesie za sobą nieleczona łuszczyca? Skutki jej zaniedbania bywają bardzo poważne, a jednym z nich jest wcześniej wspomniana erytrodermia łuszczycowa, czyli bardzo ciężki stan zapalny, który nierzadko wymaga hospitalizacji. Dodatkowym problemem jest większa skłonność do rozwoju innych chorób autoimmunologicznych, np. reumatoidalnego zapalenia stawów lub tocznia rumieniowatego układowego, schorzeń sercowo-naczyniowych, zaburzeń metabolicznych oraz – w przypadku łuszczycy stawowej – ograniczenie sprawności. Nie sposób nie wspomnieć także o skutkach psychologicznych, takich jak zaniżona samoocena, lęk, niepokój, wycofanie społeczne, stany depresyjne, a nawet myśli samobójcze, które są szczególnie widoczne u osób w młodym wieku.
Bibliografia:
https://www.mp.pl/pacjent/dermatologia/choroby/chorobyskory/74363,luszczyca
https://www.mp.pl/pacjent/dieta/diety/diety_w_chorobach/135720,dieta-w-luszczycy
https://www.termedia.pl/dermatologia/Nadwaga-i-otylosc-moze-wywolac-luszczyce,9422.html
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK448194/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8140694/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5389757/
Zarezerwuj wizytę już dziś
Zarezerwuj wizytę już dziś, nasi lekarze są dostępni 24 godziny na dobę, 7 dni w tygodniu i odpowiedzą tak szybko, jak to możliwe. Zaloguj się lub zarejestruj, aby zarezerwować wizytę.
Wizyta od 79 zł
