Otyłość u dzieci - koniecznie przeczytaj

Spis treści:

1. Otyłość u dzieci - koniecznie przeczytaj
2. Jak rozpoznać otyłość u dziecka
3. Do czego prowadzi otyłość u dzieci?
4. Gdzie leczyć otyłość u dzieci
5. Jak leczyć otyłość u dzieci
6. WHO a otyłość u dzieci

Otyłość u dzieci - koniecznie przeczytaj

Definicja otyłości u dzieci, według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) podkreśla, że otyłość u dzieci to nadmierne nagromadzenie tkanki tłuszczowej, które negatywnie wpływa na zdrowie. Nadwaga jest definiowana jako stan, w którym wskaźnik masy ciała (BMI) jest wyższy niż normalny, ale niższy, niż w przypadku otyłości. Zgodnie z wytycznymi WHO, u dzieci i młodzieży nadwaga diagnozowana jest, gdy BMI jest między 1 a 3 standardowymi odchyleniami powyżej średniej dla danego wieku i płci. Otyłość jest zaawansowanym stanem i jest charakteryzowana jako znaczące nagromadzenie tkanki tłuszczowej. Otyłość u dzieci jest zdefiniowana jako BMI na poziomie wyższym niż 3 standardowe odchylenia powyżej średniej dla danego wieku i płci. Wyobraź sobie Rodzicu, że wskaźnik masy ciała (BMI) to jakby termometr dla zdrowia Twojego dziecka, w odniesieniu do wagi. U dzieci ten termometr musi uwzględniać również wiek i płeć. Jeśli na termometrze BMI Twojego dziecka jest dużo wyższy niż dla większości dzieci w jego wieku i płci, to jest to sygnał, że może ono mieć problem z nadmierną wagą lub otyłością. Jeżeli chcemy, użyć tej analogii, to nadwaga mogłaby mieć temperaturę 39°C. To oznacza problem, złe samopoczucie i trzeba podjąć działania. Otyłość byłaby temperaturą 41°C, czyli stanem krytycznym, który wymaga natychmiastowej interwencji medycznej. Nie można czekać. Trzeba jak najszybciej skonsultować się z lekarzem i podjąć intensywne działania. To jest uproszczenie, które ma pomóc zrozumieć problem, jednak nie zastąpi diagnozy medycznej. Podane zostały przykładowe wartości, natomiast diagnoza i leczenie powinny być prowadzone przez lekarzy specjalistów. W artykule opiszemy, co powoduje otyłość u dzieci, jak rodzice mogą rozpoznać problem oraz do czego może on prowadzić i jak go leczyć. Pokażemy statystyki z Polski oraz Europy.

Umów e-wizytę

Jak rozpoznać otyłość u dziecka

Jeżeli chodzi o dzieci, interpretacja BMI uwzględnia się również wiek i płeć. Wartości BMI dla dzieci są porównywane z normami dla ich grupy wiekowej i płci, a wyniki są przedstawiane jako percentyle. Jeżeli mamy 8-letniego chłopca o masie ciała 30 kg i wzroście 1,30 m. Obliczamy BMI wg formuły: BMI = 1,30 m kwadrat (1,30 x 1,30 = 1,69), a więc BMI = 30 / 1,69 = 17,75. Po obliczeniu indeksu wynik porównujemy z percentylowymi tabelami BMI dla dzieci tego samego wieku i płci. Jeżeli 8-letni chłopiec znajduje się pomiędzy 5. a 85. percentylem, uznaje się, że ma prawidłową masę ciała. Jeżeli przekracza 85. percentyl, mówimy o nadwadze, a przekroczenie 95. percentyla oznacza otyłość. Otyłość u dzieci jest niepokojąca, może prowadzić do problemów zdrowotnych zarówno w młodości, jak i w dorosłym życiu, takich jak choroby sercowo-naczyniowe, cukrzyca typu 2, wysokie ciśnienie krwi i problemy z samooceną. Dlatego WHO zaleca podejmowanie działań prewencyjnych i interwencyjnych skierowanych na redukcję otyłości u dzieci. Pamiętajmy, że normy BMI dla dzieci mogą różnić się w zależności od kraju, więc najlepiej jest skonsultować temat z lekarzem. Jak rozpoznać otyłość wśród dzieci? Najczęściej stosowaną metodą jest obliczenie indeksu BMI. Następnie wyniki są interpretowane na podstawie percentyli dostosowanych do wieku i płci dziecka. Pomiary obwodu talii i bioder mogą również dostarczyć informacji o rozmieszczeniu tkanki tłuszczowej. Duży obwód talii może być wskaźnikiem otyłości brzusznej, która jest szczególnie niezdrowa. Lekarze często korzystają z dodatkowych badań, takich jak pomiary ciśnienia krwi, poziomu cukru i cholesterolu, aby ocenić ogólny stan zdrowia i ryzyko związane z otyłością. Czasem wystarczy prosta obserwacja zmian w wyglądzie i sprawności fizycznej dziecka. Na przykład, jeśli ubrania stają się za ciasne w bardzo krótkim czasie, może to być oznaką nadmiernego przybierania na wadze. Badania, takie jak ultrasonografia czy tomografia komputerowa mogą być także używane do oceny tkanki tłuszczowej. Historia rodzinna chorób takich jak cukrzyca, nadciśnienie czy choroby serca może również wskazywać na podwyższone ryzyko otyłości u dziecka. Jeżeli masz obawy co do masy ciała swojego dziecka, pierwszym krokiem jest konsultacja z pediatrą, który może przeprowadzić dokładne badania i ewentualnie skierować na dalsze testy. Wczesne rozpoznanie i interwencja są kluczowe w zarządzaniu i zapobieganiu otyłości u dzieci. 

Do czego prowadzi otyłość u dzieci? 

Otyłość u dzieci może prowadzić do szerokiej gamy problemów zdrowotnych i społecznych, krótkim i długim czasie. Nadmiar tkanki tłuszczowej może zwiększyć ryzyko nadciśnienia i wysokiego poziomu cholesterolu, co jest czynnikami ryzyka chorób serca. Otyłość jest jednym z głównych czynników ryzyka rozwoju cukrzycy typu II u dzieci. Nadmierna waga może prowadzić do problemów z układem mięśniowo-szkieletowym, takich jak bóle stawów, czy płaskostopie. Otyłość może prowadzić do stłuszczenia wątroby, co z kolei może skutkować przewlekłymi chorobami. Otyłość może być przyczyną chorób układu oddechowego, ponieważ nadmiar tkanki tłuszczowej, szczególnie w okolicach szyi, może utrudniać przepływ powietrza przez drogi oddechowe. Otyłość może zakłócać prawidłowe funkcjonowanie hormonów, prowadząc do problemów z okresem dojrzewania i wzrostem. Problemy z wagą często prowadzą do niskiej samooceny i braku pewności siebie. Otyłość wiąże się z problemami emocjonalnymi, takimi jak depresja czy lęki. Dzieci z nadwagą są notorycznie narażone na drwiny i prześladowania, co prowadzi do izolacji społecznej. Problemy zdrowotne i emocjonalne mogą wpłynąć na koncentrację i obniżyć wyniki w nauce. Nadwaga może ograniczać zdolność dziecka do udziału w różnego rodzaju aktywnościach fizycznych. Dzieci z nadwagą są bardziej narażone na otyłość w dorosłym wieku, co wiąże się z dalszymi komplikacjami zdrowotnymi. Istnieje zjawisko nazywane emocjonalnym jedzeniem i polega na sięganiu po jedzenie w celu pocieszenia się, złagodzenia stresu czy innych negatywnych emocji. Nie jest to związane z fizycznym uczuciem głodu, a jedzenie służy jako mechanizm radzenia sobie z emocjami. W przypadku dzieci emocjonalne jedzenie może być reakcją na stres w szkole, problemy w relacjach z rówieśnikami, czy napięcia w rodzinie. Emocjonalne jedzenie może prowadzić do otyłości. Z kolei otyłość może zwiększać ryzyko wielu chorób i skracać długość życia.

Umów e-wizytę

Gdzie leczyć otyłość u dzieci

Leczenie otyłości u dzieci jest złożonym procesem, który trzeba realizować pod nadzorem lekarzy. Gdzie leczyć otyłość u dzieci? Lekarz rodzinny to miejsce początkowe do postawienia diagnozy i skierowania do innych specjalistów. Lekarz rodzinny może również monitorować postępy leczenia i dostosowywać je w razie potrzeby. Poradnie endokrynologiczne, mogą pomóc w diagnozie i leczeniu zaburzeń metabolicznych, które towarzyszą otyłości. Dietetyk ułoży indywidualny plan żywieniowy i doradzi w zakresie zdrowego stylu życia. Otyłość ma podłoże emocjonalne, a więc wsparcie psychologa może być kluczem do sukcesu. Otyłość jest czynnikiem ryzyka chorób sercowo-naczyniowych, więc ocena kardiologa może być również wartościowa. Dostępne są obozy z turnusami odchudzającymi skupiające się na edukacji żywieniowej i zachęcaniu do aktywności fizycznej. Szkoły i placówki edukacyjne prowadzą w trakcie roku szkolnego programy dotyczące zdrowego stylu życia, np. zdrowe śniadanie. Istnieje wiele aplikacji mobilnych, które mogą pomóc w monitorowaniu diety i aktywności fizycznej, ale te narzędzia najlepiej używać jako dodatek do profesjonalnej opieki medycznej. Bardzo ważne jest wsparcie grupowe oraz otoczenia. Grupy wsparcia dla dzieci i rodziców mogą pomóc w zrozumieniu problemu i walce z otyłością. Pomoc możesz uzyskać podczas darmowych konsultacji dietetycznych w Centrum Dietetycznym Online. Otyłość dzieci można też leczyć w polskich uzdrowiskach, ze skierowaniem od lekarza w ramach świadczeń NFZ: 

• Szpital Uzdrowiskowy dla Dzieci Jagusia w Kłodzku
• Szpital uzdrowiskowy nr III im. dr Markiewicza w Ciechocinku
• Śląskie Centrum Rehabiliitacyjno - Uzdrowiskowe im. dr A. Szebesty w Rabce-Zdroju
• Uzdrowiskowy Szpital Dziecięcy „Olszówka” w Rabce-Zdroju
• Zakład Przyrodoleczniczy w Rabce-Zdroju

Leczenie otyłości jest także możliwe w ramach Programu Leczenia Otyłości w Centrum Zdrowia Dziecka w Warszawie. A co, jeśli dziecko się wstydzi nadwagi lub otyłości? Jeśli dziecko wstydzi się i czuje dyskomfort związany z wizytami u lekarza, możliwe jest rozpoczęcie leczenia nadwagi i otyłości online. Dzięki platformom medycznym, takim jak Med24, dostęp do profesjonalnej opieki jest łatwiejszy niż kiedykolwiek. Zespół składający się z ponad 160 lekarzy różnych specjalności jest w stanie postawić diagnozę i udzielić wsparcia w walce z otyłością w komfortowy i dyskretny sposób. Zakres możliwości jest szeroki i obejmuje zarówno konsultacje z dietetykiem, psychologiem, jak i innymi lekarzami specjalistami, co pozwala na kompleksowe podejście do problemu nadwagi lub otyłości. Niezależnie od formy leczenia, najważniejsze jest wsparcie i indywidualne podejście.

Umów e-wizytę

Jak leczyć otyłość u dzieci

Leczenie otyłości u dzieci jest kompleksowym procesem, który najlepiej odbywa się pod nadzorem zespołu specjalistów, w skład którego mogą wchodzić pediatra, dietetyk, psycholog oraz trener. Poniżej przedstawiamy sposoby jak leczyć otyłość u dzieci? 

Pierwszym krokiem jest dokładna diagnoza pediatry i ocena ogólnego stanu zdrowia dziecka. Można wykonać badania dodatkowe, takie jak pomiary poziomu cukru we krwi, cholesterolu oraz ciśnienia krwi. Zalecenia dietetyczne są kluczowe. Wprowadzenie zbilansowanej diety bogatej w białko, błonnik, witaminy i niskiej w tłuszcze nasycone oraz cukry. Dietetyk może pomóc w opracowaniu odpowiedniego planu żywieniowego dopasowanego do harmonogramu dnia. Aktywność fizyczna jest bardzo ważna. Może to być jazda na rowerze, pływanie, bieganie lub codzienne spacery. Ważne jest, aby ćwiczenia były dostosowane do wieku i możliwości dziecka. Otyłość wiąże się ze słabą samooceną i problemami emocjonalnymi. Pomoc psychologiczna jest niezbędna, zwłaszcza w przypadkach, gdzie otyłość prowadzi do problemów w szkole. Edukacja zarówno dziecka, jak i rodzin, w zakresie zdrowego stylu życia jest podstawą. Wiedza o zdrowym żywieniu i znaczeniu aktywności fizycznej ma ogromne znaczenie w długoterminowej walce z otyłością. Regularne wizyty u lekarza i monitorowanie wskaźników takich jak masa ciała, ciśnienie krwi i poziomy cholesterolu są istotne w ocenie skuteczności podjętych działań. Jak zlikwidować otyłość u dzieci? W ekstremalnych przypadkach, dzieci, które nie reagują na tradycyjne metody leczenia, można leczyć farmakologiczne lub chirurgiczne. Opcje te jednak są rzadko stosowane u dzieci i tylko w specyficznych sytuacjach. Wszystkie metody leczenia, w tym farmakologiczne i chirurgiczne, powinny być najpierw konsultowane z lekarzem.

WHO a otyłość u dzieci

Raport Światowej Organizacji Zdrowia WHO na temat nadwagi i otyłości wśród dzieci w wieku 5-17 lat ujawnia alarmujące statystyki. W Polsce niemal 32% dzieci w wieku 7-9 lat zmaga się z nadwagą lub otyłością, plasując kraj na 8 miejscu w Europie. Otyłość występuje częściej u chłopców (14%) niż u dziewcząt (10%). Co więcej, problem ten dotyka już 8% pięcioletnich dzieci w całej Europie. Jakie są zalecenia WHO w tym zakresie? Dzieci i młodzież powinny być aktywne fizycznie przez co najmniej 60 minut dziennie, preferując ćwiczenia aerobowe o umiarkowanej lub dużej intensywności. Ćwiczenia wzmacniające mięśnie i kości powinny być wykonywane przez co najmniej trzy dni w tygodniu. Konieczne jest ograniczenie czasu spędzanego w pozycji siedzącej, zwłaszcza przed ekranem. Globalne wytyczne WHO mają na celu pomoc krajom w opracowywaniu opartych na danych polityk zdrowotnych. Zgodnie z wytycznymi, każda forma aktywności fizycznej jest lepsza niż jej brak. WHO zaleca stopniowe zwiększanie intensywności aktywności fizycznej, dostosowane do wieku i umiejętności dziecka. Aby skutecznie zapobiegać nadwadze i otyłości WHO wskazuje, że trzeba zapewnić wszystkim dzieciom i młodzieży możliwość uczestnictwa w różnorodnych formach aktywności fizycznej. Warto podkreślić, że problem nadwagi i otyłości u dzieci zawsze powinien być konsultowany z lekarzem. Tylko profesjonalna diagnoza i indywidualnie dostosowany plan leczenia przyniosą trwałe rezultaty. Wprowadzenie niewielkich modyfikacji, takich jak krótszy czas spędzany przed ekranem czy zwiększenie codziennej aktywności fizycznej, może znacząco wpłynąć na poprawę stanu zdrowia. Każdy krok w kierunku zdrowszego trybu życia może mieć znaczący wpływ na życie i zdrowie dziecka. 

Umów e-wizytę

Bibliografia:

1. Otyłość i jej powikłania, Redakcja naukowa: Lucyna Ostrowska, Paweł Bogdański, Artur Mamcarz (2021), Wyd. PZWL
2. Sprawozdanie z piątej rundy gromadzenia danych, 2018–2020: Europejska Inicjatywa Nadzoru nad Otyłością Dziecięcą WHO (‎COSI)‎
3. Raport Wytyczne WHO dotyczące aktywności fizycznej i siedzącego trybu życia.