Infekcje bakteryjne u dzieci – czym się objawiają?

Osłabienie, brak apetytu, bóle mięśni czy podwyższona temperatura to jedne z najczęstszych objawów infekcji u dziecka. Często trudno jest odróżnić infekcje bakteryjne od wirusowych. W przypadku dzieci, częściej niż w przypadku dorosłych, można spotkać się z sytuacją, w której infekcja wirusowa przechodzi w bakteryjną. Problemu nie wolno bagatelizować, tylko niezwłocznie zgłosić się do lekarza.

Umów e-wizytę

Spis treści:

1. Czym jest infekcja bakteryjna?
2. Czym różni się infekcja bakteryjna u dziecka i u dorosłego?
3. Jak rozpoznać infekcję bakteryjną?
4. Jakie zagrożenie dla dziecka niesie za sobą infekcja bakteryjna?
5. Jak leczyć infekcję bakteryjną u dziecka?
6. Podsumowanie

Czym jest infekcja bakteryjna?

Infekcje bakteryjne u dzieci to poważny problem, lecz przed podjęciem leczenia warto upewnić się, że nie ma się do czynienia z infekcją wirusową. W obu przypadkach objawami mogą być katar, ból gardła, osłabienie czy gorączka. Warto jednak wiedzieć, że infekcja wirusowa pojawia się stopniowo, zwiastuje ją początkowo osłabienie, a następnie szereg innych objawów. Zazwyczaj temperatura ciała nie przekracza 38 stopni Celsjusza. Najczęściej maluchy są narażone na tego typu choroby w okresach największego spadku odporności, czyli jesienią, zimą oraz wczesną wiosną. 

Z infekcjami wirusowymi organizm jest w stanie poradzić sobie sam w 5-7 dni. Infekcja bakteryjna u dzieci ma natomiast gwałtowny i nagły przebieg. Objawy, takie jak ból głowy, bóle brzucha, znaczne osłabienie, senność czy brak apetytu, są bardzo nasilone. Temperatura ciała jest także bardziej podwyższona niż w przypadku infekcji wirusowych – może sięgać powyżej 38 stopni Celsjusza. Szyjne węzły chłonne stają się powiększone i tkliwe. 

Bakterie, tak samo jak wirusy, są najbardziej aktywne zimą i wiosną, jednak maluchy są na nie najbardziej narażone po przebyciu infekcji wirusowej. Organizm jest wówczas bardziej osłabiony. Ponadto często zdarzają się sytuacje, w których infekcja wirusowa nie została wyleczona do końca i dochodzi do nadkażenia bakteryjnego. Choć w większości przypadków za choroby u dzieci odpowiadają wirusy, niemal każde dziecko spotkało się z infekcją bakteryjną. Średnia liczba zachorowań w skali roku jest u maluchów większa niż u dorosłych, stąd też istnieje większe prawdopodobieństwo, że poza wirusami organizm zetknie się w tym czasie także z bakteriami.

Czym różni się infekcja bakteryjna u dziecka i u dorosłego?

Objawy infekcji bakteryjnej u dzieci mogą być bardziej nasilone niż u dorosłych. Wynika to z faktu, iż małe organizmy nie mają jeszcze w pełni wykształconej odporności i są bardziej podatne na choroby. Nawet jeśli rodzic i dziecko zachorują w tym samym czasie, istnieje duża szansa, że dorosły przejdzie infekcję dużo lżej, choć oczywiście również nie powinien jej bagatelizować. U malucha może ona objawiać się w taki sam sposób, lecz symptomy będą miały większe nasilenie lub może dawać dodatkowe, niepokojące objawy. W najgorszym przypadku zakażenie bakterią bywa nawet śmiertelne, ponieważ młody układ immunologiczny nie jest jeszcze w stanie poradzić sobie z chorobą w odpowiednim stopniu. Właśnie dlatego tak ważne jest szybkie zgłoszenie się do lekarza i wdrożenie właściwego leczenia. Niepokojące objawy infekcji bakteryjnej u dzieci to przekraczająca 38 stopni Celsjusza gorączka, duże powiększenie węzłów chłonnych, a także nudności skutkujące wymiotami oraz biały nalot na migdałkach. Infekcja bakteryjna gardła u dzieci wiąże się również z brakiem kaszlu – w ten sposób można rozwiać swoje wątpliwości dotyczące podłoża schorzenia. Rodzice chcący ochronić swoją pociechę przed wystąpieniem groźnych powikłań, muszą pilnie zwrócić się po pomoc do lekarza, gdy zaobserwują wymienione objawy.

Jak rozpoznać infekcję bakteryjną?

Jeśli rodzic ma jakiekolwiek wątpliwości dotyczące tego, czy infekcja u dziecka ma podłoże bakteryjne czy wirusowe, powinien dla spokoju skonsultować się ze specjalistą. Wzięcie pod uwagę opisanych różnic między dwoma typami infekcji może umożliwić wstępne rozeznanie, jednak tylko lekarz będzie w stanie postawić ostateczną diagnozę i przepisać odpowiednie leki. 

Infekcja wirusowa a bakteryjna u dzieci – co jeszcze trzeba wiedzieć, poza wymienionymi już różnicami? Warto pamiętać, że przy infekcji wirusowej katar jest wodnisty, natomiast przy bakteryjnej ma charakter najczęściej ropny, może być żółto-zielony i gęsty. Infekcja wirusowa rozpoczyna się często od suchego kaszlu, a w bakteryjnej kaszel nie musi w ogóle występować – jeśli już, jest raczej mokry. Nasilenie objawów w infekcji wirusowej następuje około 3-4 dnia choroby, z kolei rozwój infekcji bakteryjnej jest nagły i gwałtowny. Ponadto bakterie mogą wpływać na wystąpienie w gardle ropnej wydzieliny o malinowym zabarwieniu oraz na pojawienie się obrzęku i wspomnianego już nalotu na języku. Właściwe rozpoznanie charakteru choroby jest istotne, by móc uniknąć groźnych dla małego organizmu powikłań. 

Warto mieć na uwadze, że zarówno przebieg choroby, jak i jej leczenie, będą różniły się od siebie w zależności od konkretnej infekcji i bakterii, które ją wywołują. W większości przypadków za bakteryjne zapalenie gardła odpowiadają paciorkowce beta-hemolizujące grupy A, czyli Streptococcus pyogenes. Rzadziej będą to paciorkowce grupy C i G. Do zakażenia może dojść nie tylko przez bezpośredni kontakt z osobą chorą – bakterie unoszą się też w powietrzu. Częsty problem stanowi też infekcja bakteryjna jelit u dzieci. Objawia się na ogół ostrą biegunką, a powodują ją zazwyczaj pałeczki jelitowe z rodziny Enterobacteriaceae, takie jak Salmonella, Shigella, Yersinia i patogenne szczepy Escherichia coli oraz Campylobacter jejuni/C. coli. W ostatniej dekadzie wzrosła także liczba zachorowań z powodu Clostridium difficile. Najczęściej leczenie zakażeń bakteryjnych wymaga wdrożenia antybiotyku. By był on skuteczny, trzeba zadbać o właściwą diagnozę – różne leki działają na różne rodzaje bakterii.

Jakie zagrożenie dla dziecka niesie za sobą infekcja bakteryjna?

Poszczególne bakterie mogą wywoływać różne powikłania. Częste infekcje bakteryjne u dzieci są powodowane przez pneumokoki – jedne z najgroźniejszych bakterii dla zdrowia i życia malucha. 

Gdy młody układ immunologiczny jest osłabiony, przyczyniają się one nie tylko do rozwoju ostrego zapalenia płuc, lecz także rozprzestrzeniają się przez jamę nosowogardłową i mogą doprowadzić do zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenia ucha środkowego, zatok, septycznego zapalenia stawów czy osierdzia. Niebezpieczne są również meningokoki, które co roku są przyczyną niemal 130 tys. zgonów na świecie. 

Najbardziej narażoną na powikłania grupę stanowią dzieci do 1. roku życia. Często spotykaną bakterią są paciorkowce anginy. Jeśli właściwe leczenie nie zostanie wdrożone wystarczająco szybko, mogą one prowadzić do rozwoju sepsy, zapalenia nerek czy gorączki reumatycznej. Toksyny paciorkowca z grupy A wywołują także szkarlatynę, która w skrajnych przypadkach przyczynia się do zaburzeń układu krążenia, w tym zaburzeń pracy mięśnia sercowego oraz problemów z wątrobą i powiększenia śledziony. Warto wspomnieć również o salmonelli. Towarzyszące zakażeniu biegunki i wymioty narażają organizm na odwodnienie. W każdym przypadku należy niezwłocznie zasięgnąć porady lekarza. W przychodni nie trzeba stawiać się osobiście. Obecnie popularnością cieszy się alternatywa w postaci wizyt online. To wygodna opcja, która umożliwia rodzicom zaoszczędzenie czasu i nerwów. Po takiej wizycie lekarz zdecyduje, jakie kroki należy dalej podjąć. Najczęściej prawidłowo rozpoznana infekcja bakteryjna wymaga leczenia antybiotykiem. 

Warto mieć na uwadze, że niektórych chorób można uniknąć lub załagodzić ich przebieg pamiętając o obowiązkowych szczepieniach. Wykonuje się je w konkretnym okresie życia dziecka, dlatego nie wolno o nich zapominać. Nie można też podejmować leczenia infekcji bakteryjnych na własną rękę. Przeciętna osoba nie posiada wystarczającej wiedzy medycznej, przez co może jeszcze bardziej zaszkodzić maluchowi. W przypadku poważnych chorób domowe metody nie są wystarczające. Samodzielne wdrożenie antybiotyku to również złe rozwiązanie – jeśli jest on niewłaściwie dobrany, może wykształcić się antybiotykooporność, przez co infekcja będzie jeszcze trudniejsza do wyleczenia.

Jak leczyć infekcję bakteryjną u dziecka?

Oczywiście, lepiej jest zapobiegać chorobom, niż je leczyć. Warto więc dbać o wzmacnianie odporności dziecka przez cały rok – jest to bowiem długotrwały proces. Nikomu nie trzeba mówić, jak dużą rolę odgrywa zdrowa dieta, optymalna ilość snu, przestrzeganie zasad higieny oraz regularna aktywność na świeżym powietrzu. Dzieci nie mogą mieć sterylnego środowiska do życia, bowiem brak kontaktu z patogenami uniemożliwi prawidłowe wykształcenie się odporności organizmu. 

Nie zawsze jednak da się uniknąć infekcji, nawet jeśli przestrzega się wszystkich wymienionych zasad. W przypadku jej wystąpienia należy bezwzględnie trzymać się zaleceń lekarza. Tak naprawdę leczenie zakażeń bakteryjnych w przypadku dzieci i dorosłych przebiega w podobny sposób. Zazwyczaj konieczne jest wdrożenie antybiotykoterapii trwającej na ogół 10 dni. Dawki leku muszą zostać dobrane pod kątem masy ciała i wieku dziecka. Produkty dla najmłodszych dostępne są pod postacią syropów, nierzadko o przyjemnym smaku, dzięki czemu ich podawanie jest łatwiejsze. Terapii nie wolno przerywać. 

Trzeba też pamiętać o podawaniu maluchowi dużej ilości płynów, by zapobiec odwodnieniu. Dobrze sprawdzają się ciepłe zupy czy herbaty. Ból gardła złagodzą preparaty w formie sprayu lub lizaków o przyjemnym smaku. Wykazują one działanie nawilżające i odkażające. Zawsze należy pamiętać o tym, że antybiotyki są skuteczne jedynie w przypadku infekcji bakteryjnych, a nie wirusowych. Częste przyjmowanie antybiotyków bez powodu sprawi, że po prostu nie będą one działały. Jeśli jednak ma się pewność co do bakteryjnego podłoża choroby, antybiotyku w większości przypadków nie da się uniknąć i nie warto z tym walczyć. W przeciwnym razie mogą rozwinąć się groźne powikłania, których leczenie będzie jeszcze trudniejsze. Lek trzeba przechowywać w odpowiednich warunkach – wiele preparatów dla dzieci należy trzymać w lodówce. 

Ponadto konieczne jest wzmacnianie małego organizmu poprzez podawanie probiotyków i zadbanie o stopniowy powrót dziecka do formy już po skończeniu kuracji. Maluch jeszcze przez co najmniej kilka dni nie powinien chodzić do szkoły, by miał szansę zregenerować siły.

Podsumowanie

Choroba dziecka wiąże się zawsze z dużym stresem dla rodziców. Infekcje w młodym wieku przebiegają ciężej niż te u dorosłych, objawy są bardziej nasilone, a maluch staje się rozdrażniony, co zdecydowanie nie pomaga jego opiekunom. Choć w większości przypadków choroby są wywoływane przez wirusy, z którymi organizm radzi sobie zazwyczaj sam, dzieci są też szczególnie narażone na infekcje bakteryjne. Mają one bardziej gwałtowny przebieg, a ich zbagatelizowanie może prowadzić do groźnych powikłań, w skrajnych przypadkach nawet do śmierci. Właśnie dlatego po zauważeniu niepokojących objawów, rodzice powinni pilnie skonsultować się z lekarzem, który wdroży odpowiednie leczenie. Pediatra online w Med24 jest dostępny przez całą dobę, a wizytę można odbyć już w 15 minut, bez wychodzenia z domu. Dzięki temu szybko zareagujemy na pogorszenie się stanu zdrowia naszego dziecka. Lekarz wdroży odpowiednie leczenie, przez co zapobiegniemy rozwojowi choroby. Praktycznie zawsze konieczne będzie podanie maluchowi antybiotyku – nie wolno wtedy zapomnieć o stosowaniu dobrego leku osłonowego.