Niedoczynność tarczycy - jakie są jej przyczyny, objawy i jak się ją leczy?

Tarczyca, czyli gruczoł tarczycowy zlokalizowany jest u dołu szyi. Odpowiada za produkcję trzech hormonów: trójjodotyroniny (T3), tyroksyniny (T4) oraz kalcytoniny.

Hormony tarczycy w organizmie odpowiedzialne są za przemianę materii, wytwarzanie ciepła a także mają wpływ na stan kości. Do produkcji hormonów tarczycy niezbędny jest jod, który dostarczany jest w pożywieniu, jak również pobierany jest przez organizm z powietrza. Praca tarczycy sterowana jest przez hormon wydzielany przez przysadkę mózgową. Gdy z jakiegoś powodu tarczyca wytwarza zbyt małą ilość hormonów, która nie odpowiada na zapotrzebowanie organizmu, wówczas mówimy o niedoczynności tarczycy. Na niedoczynność tarczycy częściej chorują osoby starsze, przeważnie kobiety.

Umów e-wizytę

Spis treści:

1. Niedoczynność tarczycy – przyczyny
2. Objawy niedoczynności tarczycy
3. Niedoczynność tarczycy – leczenie

Niedoczynność tarczycy – przyczyny

Wyróżniamy trzy rodzaje niedoczynności tarczycy:

• pierwotną, która jest spowodowane uszkodzeniem gruczołu tarczycowego
• wtórną, którą powoduje uszkodzenie przysadki mózgowej
• trzeciorzędową, którą rozpoznajemy, gdy hormon regulujący pracę przysadki mózgowej działa nieprawidłowo lub gdy występuje jego deficyt

Pierwotna niedoczynność tarczycy może być wywołana przez:

• przewlekłe limfocytarne zapalenie tarczycy, czyli chorobę Hashimoto, zapalenie podostre, poporodowe, ciche i zapalenie bezbolesne
• całkowite lub częściowe usunięcie tarczycy
• leczenie jodem radioaktywnym
• napromieniowanie podczas leczenia nowotworów
• przyjmowanie niektórych leków, np. interferonu

Przyczyną wtórnej niedoczynności tarczycy jest niedoczynność przysadki mózgowej, której przyczyną może być guz, uraz lub krwotok.

Trzeciorzędowa niedoczynność tarczycy występuje najrzadziej, może być spowodowana przez guzy podwzgórza, które mogą wpływać na nieprawidłowe działanie lub niewytwarzanie hormonu regulującego pracę przysadki mózgowej.

Objawy niedoczynności tarczycy

Objawy niedoczynności tarczycy mogą być bardzo różne i nieoczywiste. Mogą występować w różnych konfiguracjach oraz z różnym nasileniem. Jednak nie wolno ich lekceważyć. W przypadku zaobserwowania kilku z poniżej wymienionych objawów należy skonsultować się z lekarzem endokrynologiem w celu wykonania diagnostyki pod kątem niedoczynności tarczycy.

Objawy, które mogą wskazywać na niedoczynność tarczycy to:

• nagłe zwiększenie masy ciała
• osłabienie, senność
• częste zaparcia
• problemy z pamięcią, koncentracją uwagi
• chrypka, obrzęk szyi, powiększony język
• zmiana rysów twarzy – obrzęk
• bóle mięśniowe i obrzęk stawów
• sucha skóra i włosy
• zaburzenia miesiączkowania, zaburzenia libido, niepłodność
• uczucie zimna, gdy jest ciepło
• stany depresyjne

Niedoczynność tarczycy – leczenie

Aby zdiagnozować niedoczynność tarczycy należy wykonać badanie pozwalające określić poziom hormonu regulującego pracę tarczycy a wytwarzanego przez przysadkę mózgową.

Badanie może zlecić lekarz rodzinny na podstawie wywiadu z pacjentem. Jeżeli okaże się, że poziom hormonu jest powyżej górnej granicy normy, koniczne będą dalsze badania w celu oznaczenia poziomu hormonów tarczycy.

Niedoczynność tarczy leczy się poprzez regularne przyjmowanie brakujących hormonów tarczycy. Lewotyroksyna produkowana syntetycznie ma takie samo działanie, jak hormon tarczycy. Należy jednak pamiętać, aby Lewotyroksynę przyjmować na czczo, ok. 30 – 60 min. przed posiłkiem. Początkowa dawka leku jest ustalana indywidualnie przez lekarza i następnie modyfikowana w razie potrzeby, w trakcie leczenia.

W większości przypadków niedoczynność tarczycy wymaga leczenia przez całe życie. Tylko niektóre przypadki np. podostre zapalenie tarczycy, czy poporodowe zapalenie tarczycy mogą ulec całkowitemu wyleczeniu.

Należy też pamiętać, że ciężka, nieleczona niedoczynność tarczycy może zagrażać życiu. W wyniku jej powikłań może dojść do śpiączki hipometabolicznej, która może doprowadzić do śmierci.

Jeśli więc zaobserwujesz u siebie objawy, wymienione w naszym artykule, które odczuwasz od jakiegoś czasu lub została u Ciebie stwierdzona niedoczynność tarczycy, a nie podjąłeś leczenia, szybko skonsultuj się z endokrynologiem.